Abstract:

İnsanoğlu için mukadder bir gerçeklik olan ölüm, her devirde edebiyatın konusu olmuştur. Hem Türk hem de dünya edebiyatında pek çok şair, eserlerinde ölümden söz etmişler ve onun çeşitli yönlerine temas etmişlerdir. XIV. yüzyıl Türk şairlerinden Şeyyâd Hamza da günümüze ulaşmış olan on altı manzumesinin yedisinde çeşitli edebî sanatlar ve tasvirlerle ölümden söz etmiştir. Şair, vebadan söz ettiği mersiye niteliği gösteren bir kasidesinde ölüme dair pek çok tasvire yer vermiş, “kara ölüm” olarak da bilinen XIV. yüzyıl vebasının ölümle sonuçlanan acı taraflarını oldukça dramatik bir dille anlatmıştır. Yine bu manzumesiyle muhteva bakımından uyumlu olan başka bir manzumesinde de genç yaşta ölen çocuklardan ve bu çocukların ailelerinin çektiği acılardan söz etmiştir. Bu şiirlerde, çocuklarını vebadan kaybetmiş bir baba olan Şeyyâd Hamza’nın hem kendisinin hem de çocuklarını kaybeden diğer ailelerinin acıları dile getirilmiş gibidir. Ayrıca şairin, ölümü bütünlüklü olarak şarapla ilgili metaforlar üzerinden anlattığı bir manzumesi de bulunmaktadır. Bu metinde ise ölüm, ömür/serencam ile dolu bir kadeh olarak düşünülmüş ve şiir boyunca bu tematik örüntü sürdürülmüştür. Bunların yanı sıra, günümüze ulaşmış diğer pek çok manzumesinde de ölümden söz etmiş ve çeşitli tasvirlerle ölümün gerçekliğini, herkesin bir gün mutlaka öleceğini anlatmıştır. Bu çalışmada Şeyyâd Hamza’nın ölümle ilgili beyitleri incelenmiş ve şairin ölüm temasını bu kadar sık kullanıyor olmasının nedeni anlaşılmaya çalışılmıştır.

Keywords: