Özet:

Doğu - Batı dünyasını karşı karşıya getiren haçlı seferleri, görünüşte dinî sebeplere dayanmakta ise de, temelinde ekonomik ve siyasî amaçlar vardı. Gerek doğuda ve gerekse batıda haçlı seferlerinin sebep ve sonuçları ile ilgili araştırmalar incelendiği zaman bu görüş doğrulanmaktadır). Aynı yüzyılın diğer bir önemli olayı da, her iki dünyayı karşı karşıya getirmesi bakımından dikkatleri üzerine çeken Moğol harekâtıdır. Batılı araştırmacılar, Papalar’ın doğuya göndermiş oldukları misyoner raporları ve karşılıklı yazılan mektuplara istinaden kıymetli araştırmalar ortaya koydukları halde, doğuda ve bilhassa İslâm ülkelerinde bu konu üzerinde durulmamıştır. Oysaki bu harekât doğu ve batı kaynaklarının ışığında ele alındığı takdirde, harekâtın doğurduğu siyasî, ekonomik ve etnik neticeler daha iyi aydınlatılmış olacaktır. Böylece adı geçen yüzyılda, Hristiyan dünyasının, Moğollar ve dolayısıyla da Türkler hakkındaki düşünceleri ortaya konabilir. Ayrıca Papalar'ın zamanına göre bu yeni ve güçlü kavinlerdi Hristiyan dinine kazandırabilme çabaları ve bilhassa şark, Hristiyanlarının bu konudaki faaliyetleri daha sonraki ve bilhassa günümüzdeki hadiseler ile yakından ilgili olması sebebiyle üzerinde durulması gereken bir husustur.

Anahtar Kelimeler: