Özet:

Nakşbendiyye tarikatı silsilesindeki önemli halkalardan birisi hiç şüphesiz Ebu’l-Hasan el-Harakânî’dir. Tarikatın erken dönem tarihinde fikri ve tecrübi boyutta sûfî kişiliğiyle Nakşbendiyyenin oluşum ve tekamül sürecine doğrudan ve dolaylı olarak etki etmiş güçlü bir şahsiyettir. Tebliğimde Harakânî’nin üveysi kimliği ile ön plana çıkan şahsiyet oluşuna öncelikli olarak dikkat çekeceğim. Üveysi yolla Bayezid-i Bistâmî’nin ruhaniyetinden beslenen Harakânî’nin ikinci önemli özelliği olarak meşrebinden bahsedip Tayfuriyye usulünü benimseyen bir isim olarak tarikattaki fakr, fena, sekr, telvin, fena, istiğrak halleriyle sûfî tecrübenin Bayezid-i Bistami yolunu takip eden güçlü Nakşi şeyhi oluşuna dikkat çekilecektir. Diğer yandan onun manevi nüfuzu, tesir halkası, tasavvuf anlayışı, kalb zikri konusundaki hassasiyeti ve fütüvvet anlayışı üzerinde durulacaktır. Horasan tasavvufunun başat ismi konumundaki Harakânî’nin Orta Asya tasavvufundaki yeri üzerinde durulacaktır. 

Anahtar Kelimeler: