Özet:

Mimarideki değişik ve yenilikler her çağda sosyal hayatı etkilemiştir. Her ne kadar sosyal hayattaki değişimden tek başına sorumlu olmasa da, insanların yaşamındaki değişime etki edecek potansiyellerden önemlilerindendir. Çalışma yeni bir ulusun şekillenmesindeki süreçte özellikle başkent Ankara’nın imarında aktif olarak rol oynayan Clemens Holzmeister’ın mimari stili ve bu stili eserlerine nasıl yansıttığı, yeni bir devlet oluşumundaki izleri üzerinedir. Holzmeister, Türkiye’ye gelmeden önce de yaptığı binalarla politik tartışmalara ve sosyal değişimlere öncülük etmiştir. Ankara’da yeni devleti temsil niteliğindeki binalardan olan; Türkiye Büyük Millet Meclisi, Savunma Bakanligi, Genelkurmay Başkanlığı Binası (Erkan-ı Harbiye Binası), Atatürk Evi, Ulus Merkez Bankasi, Emlak Bankasi (Emlak ve Eytam), Milli Eğitim Bakanlığı Binası, Yargıtay (İktisat ve Ziraat Vekaleti) Binası, Bayındırlık Bakanlığı (Nafıa Vekaleti) Binası, Ankara Harp Okulu, Ankara Orduevi, Güven Aniti (Anton Hanak`la birlikte), Avusturya Büyükelçiliği binalarının mimarı, Türkiye’de “Holzmeisterizm” stilinin kurucusu ve birçok mimarın yetişmesine katkıda bulunmuş üniversite eğitimcisidir. Ankara’daki tasarımları yeni bir devlet anlayışının kurulmasında büyük rol üstlenerek bu bağlamda sosyal bir değişimin temsili niteliğindedir. Araştırmada Alpler’de başlayan tasarımlarıyla mimarlığın etkili bir sosyal ve siyasi değişimi temsil aracı olduğunu Avrupa ve Türkiye’de gösteren cesur Holzmeister binaları Türkiye öncesi ve sonrası olarak incelenmiş; yenilikçi ve devrimci karakterinin, hayatının ve önceki çalışmalarının yeni Türkiye’ye yansıması bu bağlamda yeniden ele alınmıştır.

Anahtar Kelimeler: