Özet:

Evvela içtimai hadise hakkındaki görüşlerini tahlil ve tenkit ediyor, ve her içtimai münasebete giren tabii hadisenin içtimai bir rol oynadığı neticesine varıyor. Bir tabiat ilmi olmak itibariyle sosyolojide temel ve müştak hadiselerin ayrılması lüzumunu, fakat bu ayrılışın yanlış tefsirlerini inceliyor. Bu meselede bilhassa tek taraflı görüşleri tenkit ediyor. Burada müellif sosyoloji ile tarih felsefesini karşılaştırıyor. Ve ikisinin karıştırılmasından doğan hatalar üzerinde duruyor. Umumi sosyoloji bahsinde içtimai fonksiyonlar tabakalar ve iş bölümü, ufki ve şakuli bölüm muvazenesinin kaybolması, mücerret sınıf mefhumu, kollektif iş, kollektif ruh, içtimai tekamül ve yanlış tefsirleri, ilah ... meselelerine dokunuyor. Kitabın mühim bir kısmı tecrübi sosyoloji metodunun izahına, tatbik tarzına ve bu metodun modern ve iptidai cemiyetlerden bazılarına tatbikından alınmış uzun misallere hasredilmiştir. Bu kitapta müellif Le Play Mektebi metodlarından mülhem olmakla beraber bunları kendi sistemine göre kullanmakta ve sosyolojiyi felsefi tenkidin kontrolü altında bir nevi tasviri ilim olarak görmektedir. 

Anahtar Kelimeler: