Özet:

XV. yüzyıla başladığı kabul edilen Türk-Rus ilişkileri bazı kısa süreli konjonktürel ittifaklar ve işbirliği dönemleri dışında yüzyıllar boyunca rekabete dayalı gelişti. İki taraf arasında ilk önemli yakınlaşma Kurtuluş Savaşı dönemi ve Cumhuriyetin ilk yıllarında yeni Sovyet Rusya ve Türkiye hükümetleri arasında gerçekleşti. Fakat bu dönem de göreceli olarak uzun sürmedi ve iki taraf Soğuk Savaş yıllarında iki ayrı blokta yer alarak birbirini tehdit olarak değerlendirdi. İlişkilerde ikinci yakınlaşma dönemi 1990’lı yılların ikinci yarısından itibaren başladı. 2000’li yıllarda ise ilişkiler, tarihte görüşmemiş bir seviyede ivme kazandı. XXI. yüzyılın başından itibaren Batı ve Rusya arasındaki rekabet eski Sovyetler Birliği ülkeleri üzerinde yeniden alevlendi. Bunun aksine aynı dönemde Türk-Rus ilişkilerinde rekabetin yerini işbirliği almaya başladı. 2000’li yılların ilk 10 yılında Batı ile Rusya ilişkilerinin gölgesinde ortaya çıkan birçok bölgesel gelişme ve kriz karşısında Türkiye ve Rusya farklı bakış açılarına sahip olmalarına rağmen ivme kazanan ilişkileri daha da geliştirme doğrultusunda kararlı duruş sergiledi. Öyle ki 2010 yılında kurulan Üst Düzey İşbirliği Konseyi (ÜDİK) ile iki ülke arasındaki ilişkiler kurumsal kimlik kazandı. Üst Düzey İşbirliği Konseyi, 2010-2019 yılları arası dönemde sekiz kez toplandı. Türkiye’nin Rus savaş uçağını düşürmesi neticesinde Türk-Rus ilişkilerinin krize girdiği Kasım 2015-Haziran 2016 arası dönem hariç iki ülkenin bölgesel gelişmeler karşısında yaşadığı anlaşmazlıklara ve küçük çaplı krizlere rağmen Konsey, faaliyetlerini aralıksız sürdürmeyi başardı. Türk-Rus ilişkilerindeki söz konusu kriz döneminde ise ÜDİK’in faaliyetleri askıya alındı. Fakat Haziran 2016’dan itibaren ilişkilerde başlayan normalleşme süreci erken tamamlandı ve bazı hususlar hariç ilişkiler kısa sürede kriz öncesi seviyeye döndü. Bunda ÜDİK önemli rol oynadı. Bu çalışmada kronolojik olarak Türkiye-Rusya arasındaki ilişkilerde yaşanan gelişmeler ışığında ÜDİK toplantıları ele alınmaktadır

Anahtar Kelimeler: