Görüntüleme
8
Malazgirt Savaşı sonrasında ve Moğol istilası sırasında ve sonrasında Türkmen aşiretleriyle birlikte,çeşitli tarikatlara mensup yüzlerce derviş Anadolu’ya gelip yerleşmiştir. Bunlar bir taraftan kendifikirlerini Türkmenler arasında yayarken, bir taraftan da kurdukları zaviyelerle Anadolu’nun iskânınısağlamışlardır. Bu dervişlerden bazılarının hangi tarikata bağlı oldukları, inançları ve yaşamtarzları gibi hususlar bugün artık iyice bilinmektedir. Fakat özellikle 13. ve 14. yüzyıllarda Anadolu’dafaaliyet gösteren tarikatların çeşitliğinin fazla olmasından dolayı, hepsiyle ilgili bilgilerimizinyeterli olduğu söylenemez. Bunlardan biri de, Anadolu’nun Türkleşip İslamlaşmasında rol oynayanEtyemezlerdir. Bu bağlamda Etyemez adı bir taraftan Türklerin eski dinleri arasında yer alanBudizm ve Manihaizm’in etle ilgili inançlarını, diğer taraftan da Budizm ve Manihaizm de içindeolduğu Hint-İran mistisizminden etkilenerek dünyayı umursamayan Kalenderîleri çağrıştırmaktadır.Bu ekole mensup şeyhler, diğer heterodoks dervişler gibi, konar-göçerlerle birlikte hareket ederekonlar arasında görüşlerini yaymışlardır. Kayseri’ye bağlı İncesu kasabasında tespit edilen Etyemezlicemaati bu hususa dair güzel bir örnektir. Ayrıca kurdukları zaviyelerin çevreleri zamanla göç alarakköylere ve mahallelere dönüşmüştür. Balkanlar ve Anadolu’da tespit edilen zaviyelerin yanı sıraBozok, Ankara, Kastamonu, Kütahya, Sivas/Kangal, Samsun/Bafra ve Samsun/Terme’de kurulmuşköyler bu cümledendir. İşte bu makalede, arşiv belgeleri ve menakıbnâmeler gibi bazı kaynaklardanhareketle, Etyemez isminden başlamak üzere, bunların kökenleri, inanç özellikleri, Anadolu’dakifaaliyetleri ve dağıldıkları sahalar, ayrıca Alevî ve Bektaşî grupları ile temaslarına dair bazı tespit vedeğerlendirmeler yapılacaktır.
After the Malazgirt War and during and after the Mongol invasion, with the Turkmen affairs, hundreds of the dervises belonging to various disciples arrived and settled in Anadolu. Those, on the one hand, spread their self-thoughts among the Turkmen, and on the other hand, they founded the ancestors of Anadolu. Some of these darwishes are now well known to what theory they are attached, their beliefs and their way of life. But, especially in the 13th and 14th centuries, because the diversity of the traditions that showed activity in Anatolia was excessive, we cannot say that all of the information about them is sufficient. One of them is that they do not play a role in Turkey’s Turkishization and Islamization. In this context, the name Etyemez calls on the Calendarists who are not concerned with the world by influencing the beliefs of Buddhism and Manichism, which are among the ancient religions of the Turks on the one hand, and on the other hand by influencing the mysticism of the Hindu-Iran in which Buddhism and Manichism are included. It is a good example of this, which is found in the town of Incesu connected to Kayseri. And the surroundings of the vicinity they established over time moved into villages and neighborhoods. In the Balkans and Anatolia, as well as in Bozok, Ankara, Kastamonu, Kütahya, Sivas/Kangal, Samsun/Bafra and Samsun/Terme founded villages are from this phrase. Here in this article, with action from some sources, such as archive documents and menacubnames, to begin with the name Etyemez, their origins, characteristics of beliefs, the activities of Anadolu and the spaces they are distributed, as well as some identification and evaluation of their contacts with the Alevian and Bektaşî groups.
Alan : Sosyal, Beşeri ve İdari Bilimler
Dergi Türü : Uluslararası
Makale Detay 
Benzer Makaleler
Dergi Bilgisi
Eseri Dinleyin
Alıntı Yap
Bu Sayfayı Yazdırın
Paylaş
Mendeley
