Özet:

E. G. Browne (1862-1926), Doğu dilleri, edebiyatları ve kültürleri hakkında birçok eser ve makâle kaleme almış ünlü bir İngiliz şarkiyatçısıdır. Onun Doğuya ilgisi Osmanlı Türk- çesi’yle başlar fakat daha çok Fars edebiyat ve kültürü üzerinde yoğunlaşır. Araştırmalarda bulunmak ve edebiyat çevreleriyle görüşmek üzere 1887’de İran’a gitmek ister. Bu nedenle ilkin gemiyle Trabzon’a gelir (4 Ekim 1987). Birkaç gün orada kaldıktan sonra at sırtında sekiz günlük bir yolculuğun ardından Erzurum’a geçer (14 Ekim 1987). İki gün sonra (17 Ekim) Erzurum’dan ayrılır ve 24 Ekim 1887’de İran topraklarına girer. O sırada A Year amongst the Persians (İran’da Bir Yıl) adlı seyahatnâmesini yazar. Ancak bu seyahatnâmenin bir bölümü Türkiye ve özellikle Trabzon, Erzurum ve Doğubeyazıt ile ilgili seyahatte tuttuğu notlardan oluşur. Bu yazı da Browne’ın kaydettiği Türkiye hakkındaki söz konusu notlarla ilgilidir. Bununla birlikte ilk başta, onun, XIX. yüzyıl sonlarında bazı Avrupa ülkelerinin Türkçe, Fars- ça ve Arapça ile ilgili politikaları hakkındaki gözlemleri verilmeye çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler: