Abstract:

Konut insanoğlu’nun en önemli sorunu olarak çağlar boyu süre gelmektedir. Ailenin barınağı olan ve beşeri gereksinimini karşılayan fonksiyonel hacimleri içeren konut, tekil olarak aileye özgü inşa edilirdi. Rönesansın görkemli konutlarının inşası sonrasında, endüstri devriminin gereği olan işçi evleri ile başlayan toplu olarak inşa etme “Toplu Konut” kavramını mimarlık alanına taşımıştır. Günden güne büyüyen nüfus artışına paralel olarak konut üretimi talebi karşılayamaz durumdadır. Konut üretiminde niceliksel sorunların yanında ve önemi hergün daha fazla hissedilen “nitelik” sorunu tasarımcı mimarların çözmesi gereken bir kalite sorunudur. Bu konuda sonraki tasarımlara veri sağlamak amacıyla yapılan KSD (Kullanım Sonrası Değerlendirme) çalışmaları, yine binaların enerji performans etkinliğini hedef alan LEED, BREEAM gibi sertifika değerlendirmeleri, ağırlıklı olarak, yapı kabuğu, çevre ilişkileri, tesisat ve doğal kaynak kullanımları ile ilgili ölçümlemeleri yapmaktadır. Bu çalışmalar mimari tasarımların mekansal kullanımları ile ilgili biçim ve işlev (fonksiyon) konularını yeterince ön plana çıkarmamaktadır. Bu çalışmada, proje aşamasında mekansal ve işlevsel olarak ölçme ve değerlendirmenin yapılabilmesine olanak sağlayan bir yöntem önerilmiştir. Önerilen mekansal performans ölçme – değerlendirme sistematiği üç aşamalıdır. Birinci aşamada değerlendirmeye referans olacak standartlar ve kullanım kriterleri belirlenmektedir. İkinci aşama “SAR Analizleri” yaklaşımından yararlanılması, üçüncü aşama ise “Mekansal Performans Değerlendirmeleri”nin yapılmasıdır. Burada, “Kullanıcı Sistemi” ile “Bina Sistemi” arasında ortak özellikli tasarım kriterleri olan “Form, Fonksiyon, Konstrüksiyon”, bir ortak payda oluşturmakta ve inceleme konusunun test edilmesiyle değerlendirmeleri yapılabilmektedir. Bu değerlendirmelerle, mekansal performansın oransal değerlerle sayısallaştırılması sağlanarak, istatistiki bilgi verebilecek şekilde bir veri tabanının oluşturulabileceği de düşünülmektedir.

Keywords: