Abstract:

İnsanın kişiliği, içsel ve dışsal faktörlerle birlikte karmaşık bir yapılar bütününden oluşmaktadır. Bu faktörlerden biri de dışsal psikososyal ve etik boyutlarla açıklanabilen ahlaki değerlerdir. Ahlaki değerler, kişiliğin özü sayılan şahsiyet oluşumunda etkili olan en önemli faktörlerden biridir. Bu çalışmada, Türk Bilim Tarihinin önde gelen şahıslarından olan Erol Güngör’ün 1995 ahlak felsefesi, ahlaki etik ve ahlaki yargılarla ilgili görüşlerini topladığı ve irdelediği “Ahlak Psikolojisi ve Toplumsal Ahlak” kitabı incelenmiştir. Eserin içerik analizi yapılırken genel olarak iki kısma ayrıldığı görülmüştür. Kitabın birinci kısmında ahlak ve ahlakın psikolojik yönleri işlenmiştir. İkinci kısım ise “sosyal ahlak” olarak ele alınmıştır. Araştırmada amaç olarak ahlaki değerlerin şahsiyet gelişimine etkisi ele alındığı için eserin ikinci kısmı analize dâhil edilmemiştir. Kitapta Geçen kavramların olgusal açıklamaları, analizleri ve ilişkisel sentezlemelerine bakılarak kişilik gelişimi açıklanmaya çalışılmıştır. Türk Kültüründe, ahlaki değerlerden biri olarak kabul edilen “şahsiyet” kişilik gelişiminde yerini sağlamlaştırmış bir kavramdır. Yetişen bireylere sosyal yükleme yapılırken şahsiyet merkeze alınmaktadır. İçerik sonucunda elde edilen bilgilere bakıldığı zaman eserde geçen kavramların olgusal zenginliği olduğu görülmüştür. Ahlakın hem gelişimsel hem de sosyal öğrenme ile açıklanması ile birey toplum arasındaki ilişkinin ve etkileşimin önemine değinildiği görülmüştür. Bunun yanı sıra Güngör’ün eserinde, kişiliği oluşturan ve şahsiyet olarak tanımlanan karakterin çevresel değişkenlerle ilişkili olduğu vurguladığı görülmüştür. Ahlaki yargıların insan ilişkilerinde düzenleyici bir güç olduğu, vicdan gelişimine ahlaki yüklemelerin temel teşkil ettiği açıklanmıştır. Böylelikle sosyal çevrenin değerlere uygun olmasının ahlaklı bireyler yetiştirilmesinde etkili olduğu ve şahsiyetli kişiler yetiştirileceği belirtilmiştir

Keywords: