ASOS INDEKS
Bu çalışmada, Türkçedeki cümle ögelerinin sınıflandırılmasında kullanılabilecek yeni bir ölçüt önerilmiştir. Bunun için öncelikle cümlenin tanımı üzerinde durulmuştur. Cümlenin, yargı bildiren dilsel ifadeler olarak tanımlanmasına karşı çıkılmış, cümle için ancak biçimsel bir tanımın mümkün olduğu savunulmuştur. Türkçede cümlenin varlığı fiil ve fiil çekimiyle ilişkilendirilmiş, bunlar üzerine odaklanılmıştır. Ardından cümle ögesi olmanın anlamsal ve biçimsel koşulları ele alınmıştır. Cümle ögesinin, özgül bir dilsel ifade olması gerektiği vurgulanmış, her bir ögenin cümlenin yüklemindeki fiille kurduğu anlamsal ilişki üzerinde durulmuştur. Bu anlamsal ilişki, cümlenin sıfat yan cümlesine dönüşümü üzerinden gösterilmiştir. Sıfat yan cümlesinin tamlayan olarak bulunduğu bir tamlamanın ortaya çıktığı bu sözdizimsel dönüşümde her bir ögenin, yüklemdeki fiile göre bu tamlamanın tamlananı olabildiğine dikkat çekilmiştir. Ögelerin dönüşümlerdeki farklı tepkileri yüklemdeki fiilin sözlük anlamıyla ilişkilendirilmiş, ögeler bu tepkiler üzerinden sınıflandırılmıştır. Özellikle özne ile tümleç arasındaki farka dayanan temel niteleme kuralının dışındaki kullanımlara odaklanılmış, bu kural dışı kullanımlar üzerinden tümleçler arasında yapılması mümkün bir sınıflandırma için bir ölçüt önerilmiştir.
In this study, a new criterion that can be used to classify sentence elements in Turkish is proposed. For this purpose, firstly the definition of the sentence has been emphasized. It has been opposed to the definition of sentence as linguistic expressions expressing proposition, and it has been argued that only a formal definition is possible for the sentence. The existence of the sentence in Turkish is associated with the verb and the verb conjugation and focused on them. Then, the semantic and formal conditions of being a sentence element are discussed. It has been emphasized that the sentence element should be a specific linguistic expression, and the semantic relationship of each element with the verb in the predicate of the sentence has been emphasized. This semantic relationship is shown through the transformation of the sentence into an adjective clause. In this syntactic transformation, which emerges as a phrase in which the adjective clause is the genitival complement, it has been pointed out that each element can be the complement determinnated of this phrase depending on the verb in the predicate. The different reactions of the elements in the transformations has been associated with the dictionary meaning of the verb in the predicate, and the elements has been classified based on these reactions. Particularly, the focus has been on uses other than the basic qualification rule based on the difference between subject and complement, and complements has been classified among themselves based on non-exceptional uses.
Makale Detay 
Benzer Makaleler
PDF Görüntüle
Dergi Bilgisi
Eseri Dinleyin
Alıntı Yap
Bu Sayfayı Yazdırın
Paylaş
Mendeley
