Abstract:

İkinci Dünya Savaşı sonrası batı bloğunun da etkisiyle, siyasi hayatında değişime giden Türkiye’de 14 Mayıs 1950 Genel Seçimleri ile uzun yıllar süren Cumhuriyet Halk Partisi CHP iktidarı sonlanmış ve 1947 yılında kurulan Demokrat Parti DP iktidara gelmiştir. 1950-1960 yılları arasında iktidarda kalan Demokrat Partinin düşüşü yeni bir seçimle olmamıştır. 27 Mayıs 1960 tarihinde gerçekleşen askeri darbe neticesinde Türk Silahlı Kuvvetleri yönetime el koymuş ve Türkiye’de siyaset farklı bir mecraya girmiştir. 1960 yılı Türkiye’sinde 27 Mayıs 1960 Darbesinin yansımalarının en sağlıklı takip edilebildiği araç, hiç şüphesiz radyo ve gazeteler olmuştur. Daha kısıtlı bir kitleye hitap eden radyoya nazaran daha geniş etkiye sahip olan dönemin gazeteleri; darbe öncesi ve sonrasında kamuoyunu bilgilendirme misyonunu üzerine almıştır. Türk basınında, ulusal vasıftakiler bir tarafta tutulduğunda, yerel basının da bu konuda önemli bir yeri bulunmaktadır.Bu çalışmada, 27 Mayıs 1960 Darbesinin yerel matbuata yansıması örneklerine bir katkı yapmak amacı ile Mardin Basını incelenmiştir. 1960 Darbesini ve basına yansımasını değerlendirebilmek için, genel olarak Demokrat Parti Dönemi ve darbeyi hazırlayan etkenler üzerinde de durulmuştur. Gazetelerin incelenmesi sonucunda, basının Mardin’de darbe öncesi ve sonrası yaklaşımları analiz edilmiştir. Yurdun genelinde hakim olan darbe sonrası tavırlar, Mardin Basınında da görülmektedir. Ayrıca, Mardin Basınının, darbe döneminde halkın bilinçlenmesi açısından etkili bir rol oynadığı görülmüştür. Dönemin Mardin Basını içerisinden Demokrat Mardin, Mardin Sesi ve Yeni Mardin gazeteleri taranmıştır. Acaba Mardin Basını darbe öncesi ve sonrasında nasıl bir tavır sergilemiştir? Darbe öncesi yaklaşımını darbe sonrasında da göstermiş midir? Yoksa tersine bir yol izleyerek, farklı bir çizgiye mi kaymıştır? Çalışmada öncelikle yoğunlaşılacak soru bu olmuştur. Çalışmada ayrıca darbe döneminde Mardin halkının verdiği tepkiler, resmi otoriteler karşısında takındığı tavır da incelenmeye çalışılmıştır. Genel olarak görülen Mardin halkının uyumlu bir tavır sergilediği yönündedir.Sonuç olarak, Darbeye Mardin Basınının yaklaşımı kente özgü olmakla birlikte, Türkiye genel profilini de yansıtmaktadır. Tüm Türkiye de yerel basında darbe sonrası görülen tavır değişikliği Mardin kentinde de gözlemlenmektedir.

Keywords: