Abstract:

Anavatanı Asya olan bitki 50 cm. yüksekliğe kadar uzayabilen beyaz ya da erguvani renkte çiçek açan yıllık otsu bir bitkidir. Ülkemizin bütün bölgelerinde yetiştirilen tere bitkisi kerdeme ve cırcır olarak da bilinmektedir. Bu bitki doğada yabani olarak bulunmakla birlikte bahçe ve bostanlarda da yetiştirilmektedir. Halk arasında bu bitkinin yaprakları salata olarak yenilmekte, çiçekleri çay olarak içilmekte, tohumları baharat olarak kullanılmaktadır. Ayrıca yaprakları sıkılarak elde edilen usaresi de tedavi amacıyla kullanılmaktadır. Halk arasında uzun zamandan beri kullanılan bu bitkinin ekstrelerinin bugünkü metotlarla etno-fannakolojik çalışmalarda hem kimyası hem de farmakolojik olarak etki mekanizması incelenmektedir. Bitkilerde bulunan flavonoidler ve özellikle C vitamini ve bunların etkisini artıran selenyum, bakır, mangan ve çinko gibi mineraller antioksidan olarak bilinmektedir. Tere bitkisi, kalsiyum ve demir açısından oldukça zengindir. Ayrıca A, C ve D vitaminleri ile uçucu yağ, musilaj ve iyot bakımından da zengin olan tere, diğer madensel tuzları da barındırır.       Halk hekimliğinde tere yapraklarının çok miktarda şeker ile karıştırılarak her gün bir tatlı kaşığı sürekli yenmesinin ve aynı karışımın kaynatılarak suyunun içilmesinin guatr hastalığına iyi geldiği belirtilmektedir. Fenil- etil isotiosiyanat kimyasal maddesi tere yaprakları ağızda çiğnenmesi ile oluşur. Bu madde tütünün oluşturduğu akciğer kanserine karşı kullanılan bir madde olup çalışmalarla doğruluğu ispatlanmıştır. Çin Tıbbında tere bitkisi, hem üst solunum enfeksiyonlarında öksürük kesici ve ekspektoran olarak hem de toksinlere karşı kullanılan bir drogdur. Bu makalede tere bitkisinin birçok yararlarının yanı sıra yapılan son bilimsel çalışmalarda birçok hastalıklara da iyi geldiği ayrıntılı olarak ele alınacaktır.

Keywords: