Özet:

Milletlerin hafızasında düşünce ve eserleriyle derin izler bırakan önemli şahsiyetler vardır. Bu kişiler fikir ve düşünceleriyle bulundukları toplumlara ve yaşadıkları zamana değer katmışlardır. Şüphesiz Ebu’l-Hasan el-Harakânî (ö.425/1034) ile Hoca Ahmed Yesevî (ö.562/1166) de bu zatlar arasında yer almaktadırlar. Harakânî ve Ahmed Yesevî’nin hayatları incelendiğinde onların ilme, irfana, ahlâka kısacası Hakk’a ve halka adamış birileri olduklarını görürüz. Ayrıca ilim, irfan ve irşatta ortak unsurlarının, yönlerinin, ortak çizgilerinin ve miraslarının olduğunu da görmek mümkündür. Tespit edebildiğimiz kadarıyla Harakânî ve Yesevî’nin ana hatlarıyla ilim ve irşadda şu ortak noktaları, yönleri, çizgileri ve miraslarının olduğunu müşahede etmekteyiz. 1) Aynı silsile içerisinde yer almaları. 2) Temelini attıkları ve insanlığa armağan ettikleri anlayışlar ve öğretilerindeki benzerlikler. 3) Anadolunun İslamlaşmasında ve Anadolu sufiliğinin oluşmasında sundukları katkıda benzerlikler. Her iki şahsiyet alperen ve dervişleriyle Anadolu’nun çeşitli yerlerine yayılmışlardır. Bunlardan Anadolu’ya ilk gelen Ebu’l-Hasan Harakânî’dir. Ebul Hasan Harakânî Anadolu’nun Türk-İslam yurdu haline gelmesinin önünü açan ilk insanların başında gelmekte ve öncü olduğu kabul edilmektedir. Hoca Ahmed Yesevî onu takip etmiş ve etkileri görülmektedir.

Anahtar Kelimeler: