Özet:

Aydınlanma, Batı’da 18. yüzyıldan itibaren ortaya çıkan bir kültürel hareket, henüz tam anlamıyla tahakkuk etmemiş bir insanlık ideali, ya da tüm dünyada, özellikle de Kültürel Çin’de modernist davranış kalıplarının bir zihniyet karakteri olarak algılanabilir. Bu çalışmanın odağı, dünya tarihinde gelmiş geçmiş muhtemelen en güçlü ideoloji olan Aydınlanma zihniyetidir. Tarihsel ve karşılaştırmalı bir medeniyet perspektifi içinde Aydınlanma zihniyetinin ötesine geçmenin en kesin yolu, insan toplumlarında mevcut olan tüm manevî kaynaklara dokunmaktır; böylece bir hareket, ideal ve akıl olarak Aydınlanmanın özgürleştirici fikirleri ve pratiklerini kaybetmeksizin insan merkezciliğini, araçsal aklı ve saldırgan bireyciliği aşabilecek hümanist bir vizyon formüle edilebilir. Bu noktada Konfüçyen hümanizmin sunduğu antropokozmik perspektif, tarihsel olarak önemlidir; zira kültürel çeşitlilik hakikati içinde evrensel etik ideale hitap etmektedir.

Anahtar Kelimeler: