Abstract:

Derleme Sözlüğü, Türkiye Türkçesi ağızları söz varlığı alanındaki en kapsamlı ve en önemli çalışmadır. Fakat sözlükçülük ilkeleri açısından ele alındığında bu önemli çalışmada birtakım yanlışlar göze çarpmaktadır. Derleme Sözlüğü’nde görülen önemli yanlışlardan biri de tanımlama yanlışlarıdır. Sözlük’teki birçok kelime yanlış tanımlanmıştır. Bazı maddelerdeki tanımların yetersiz olduğu, birçok madde başının çok genel bir ifade ile açıklandığı, bazı maddelerde de anlam belirsizliğinin söz konusu olduğu görülmektedir. Yanlış tanımlamanın en önemli sebebi derleyicilerin uzman olmamasıdır. Derleyiciler, derledikleri metinlerde anlamını bilmedikleri kelimeleri bağlama göre yorumlamaya çalışmış, yanlış anlamlar çıkarmışlardır. Madde başlarını tanıklamak için verilen cümleler bazı kelimelerin yanlış tanımlandığını açık bir şekilde göstermektedir. Kelimenin farklı varyantları da yanlış tanımlamaları tespit etmek için önemli bir rol üstlenmektedir. Derleme Sözlüğü’nü hazırlayanlar tanık cümlelere yeterince dikkat etmedikleri, kelimelerin farklı varyantlarını tespit edemedikleri ve farklı madde başı olarak ele aldıkları için Sözlük’te yanlış tanımlanmış birçok madde bulunmaktadır. Ağız araştırmaları sahasındaki en önemli çalışma olan Derleme Sözlüğü’nün yeniden düzenlenmesi gerekmektedir.

Keywords: