Özet:

Ekonomik, toplumsal ve siyasal sebeplerle bireylerin veya toplulukların bir ülkeden başka bir ülkeye, bir yerleşim yerinden başka bir yerleşim yerine gitme işi olarak tanımlanan göç, Türk edebiyatında görülen başlıca temalardandır. Özellikle Almanya’ya giden Türk işçilerin yaşamları, pek çok yazınsal metinde işlenmiştir. Bu bağlamda eser veren isimlerden biri de Bekir Yıldız’dır. Toplumcu-gerçekçi Türk edebiyatının temsilcilerinden olan yazar, Almanya’da bir süre işçi olarak çalışmış; bu süre zarfında tanık olduğu durum ve olayları eserlerinde ele almıştır. Bu makalede, Yıldız’ın Almanya’da çalışan Türk işçilerin yaşadıkları problemleri aktardığı Celb, Maria Otuz Yaşında, Kefene Sarılı Mavzer, Duvardaki Güneş, Motorize Köleler, Üç Yoldaş, Sahipsizler, Gaffar ile Azra, Tan ve Tanklar, Demir Bebek ve Kör adlı öyküleri ile öykü-röportaj türündeki İnsan Posası ve Alman Ekmeği adlı eserleri iş ve iş bulma ekseninde incelenmiştir. Çalışmada; göçe niyet ve Türkiye’den çıkış, Almanya’da çalışma ve Türkiye’ye geri dönüş aşamalarının, anlatılarda hangi koşutluklarla aktarıldığı ortaya konulmuştur. İnceleme sonucunda; yazarın göç olgusunun temeline iş arayışını yerleştirdiği, bunu da sınıfsal birtakım çözümlemelerle anlamlandırdığı belirlenmiştir. Yıldız’ın kısa anlatılarında Türkiye’den Almanya’ya uzanan göç süreci; topraksızlık, gıdasızlık, makinesizlik gibi nedenlerden doğan göç düşüncesi ile başlar; ailesel tepkiler ve resmî kontrol sistemleriyle devam eder ve işçilerin Almanya’ya ulaşmalarının ardından üretim faaliyetleri içerisinde makineleşmeleri ile sona erer. Yıldız’ın göç odaklı kısa anlatılarında, büyük hayallerle gidilen Almanya’dan hedeflerine ulaşıp yurda dönen hiçbir Türk’e rastlanmaz.

Anahtar Kelimeler: