Abstract:

27 Haziran 1998'de Adana-Ceyhan Yöresi ’nde saat 16.55 de 6.3 magnitüdünde vukua gelen depremde toplam 145 kişi hayatını kaybetmiş; binlerce kişi yaralanmış; bir kısım hayvan telef olmuş; 9 271 bina yıkılmış; 16 597 bina orta derecede, 38 591 bina ise az hasar görmüştür. Önemli ölçüde can ve mal kaybına sebep olan bu doğal afet, fevkalâde düşündürücü olmuştur. Depremlerin, heyelanların, sellerin sık sık vukua geldiği ülkemizde Adana Ceyhan Yöresi ‘nin ayrı ve önemli bir yeri vardır. Nitekim, eski temel masiflerin, kıta levhalarının (Arabistan Levhası, Afrika Levhası, Anadolu Levhası) sınır yerlerinde ve tektonik duyarlılık bakımından aktif bir zon içinde kalan Adana- Ceyhan Havzası ve yakın çevresi tarihi devirlerde de yıkıcı depremlere sahne olmuştur. 27 Haziran 1998 depremi ve bunun ortaya koyduğu sonuçlar, bundan sonra da maalesef yıkıcı depremlerin olacağını telkin etmektedir. Adana- Ceyhan Havzası ve yakın çevresinde periyodik de olsa böyle bir sürekliliği sağlayan önemli etkenler arasında; - Adana-Ceyhan Havzasının sübsidans karakterli bir havza olması, - Havza içinde güneybatı-kuzeydoğu yönünde doğrultu ve düşey atımlı görünür ve örtülü fayların bulunması, - Havza çukurluğunu dolduran sedimentlerin büyük ölçüde klastik karakterde. olması, - Klastik- sedimentler arasında, kum, şilt, kil, kumlu kil, siltli kil, killi kum seviyelerinin hayli kalın olması, - Hidrolojik yönden dünyada ender rastlanan apayrı özelliklere sahip olması, - Havza’nın yüzey ve yeraltı suları bakımından zengin olması, - Havza çukurluğunu dolduran sedimentlerin aşırı derecede suya doygunluğu, Gerek pasif halde iken, gerekse aktif hale geçen fay hatlarının yüzey ve yeraltı sularını drene etme çabası, - Ceyhan Nehri'nin deprem esnasında hareketlenen fay hattı boyunca kaybolup; yeraltına intikal etmesi, - Güneybatı-kuzeydoğu doğrultusundaki Karataş-Misis (Göksu) Fayı’na intibak etmiş bulunan Ceyhan Nehri'nin akış yönünde yatay ve düşey doğrultuda suların muazzam bir potansiyel ve hidrostatik basınç oluşturması, - Genişçe bir alanda sıvılaşma ve dolayısıyla zeminde önemli hareketliliğin söz konusu olması, yer almaktadır. Bu açıklamalara göre Adana-Ceyhan Depremi'nin Tektono-Hidrolik Kökenli olduğu ortaya çıkmaktadır. Yukarıda ana hatlarıyla belirtilmiş olan deprem yöresinin kendi içinde gösterdiği özellikler çerçevesinde gerekli önlemlerin alınması, dolayısıyla havza ve bölge planlamasının bu esaslar çerçevesinde yapılması ve uygulamaya geçilmesi zarureti vardır. 

Keywords: