Özet:

In our civilization, without regard to the differences in writing, geography, alphabet, it has always preserved its authenticity; it has also taken its place in a wide range of our culture history with the works based on writing created in history. From the past to the present, we see that the text is used in parallel with its purpose in almost every area, from the most abidevial structures to the smallest surface in the man-factory relationship. The center of the cultural treasures created in the territory of Selçuklu and the Ottoman Period of Anatolia also includes examples of line art based on writing. In Tasavvuf the understanding of love is dominated by the understanding that the executive state of living is moral. This understanding has been lived throughout history in the Anatolian culture, with messages in the line art identity. The messages described as "Kalam-i kibâr" in the line art have been widely accepted in every part of the society from the palace to the shop. In the Anatolian geography, the 'kelâm-i kibir' which forms a piece of the reflection of tasavvuf culture in the social life, in the trade tradition, they also have the characteristic of being writings that understand the places they see as bread boats. These messages, written in the moral and literary language with a variety of lines, which are considered a sort of surrealistic painting, have penetrated through the merchandise stores in which they are located to the key veins of society. In this study, sheets are presented as one of the important indicators of the society’s reflection of tasavvuf culture in the Anatolian geography, which has become a tradition to hang into our recent trade stores. In these examples, where the value of the manuscript is brought to the forefront, even the most memorable message is given with a very literary or nicktened style, the common characteristic of the public consciousness is encouraged, the positive view is encouraged.

Anahtar Kelimeler:

Özet:

Medeniyetimizde yazı, coğrafya, alfabe farklılığı gözetmeksizin, daima ehemmiyetini korumuş; tarih içinde meydana getirilen yazı temelli eserlerle de kültür tarihimizin geniş bir yelpazesinde yerini almıştır. Geçmişten günümüze yazının, mana-mekân ilişkisi içinde en abidevi yapılardan en küçük yüzeye kadar hemen her alanda amacına paralel kullanıldığını görürüz. Selçuklu ve Osmanlı Dönemi Anadolu topraklarında oluşturulan kültür hazinelerinin merkezinde de yazı temelli Hat Sanatı örnekleri yer alır. Tasavvuf anlayışında aşk ı yaşamanın icra halinin ahlak olduğu anlayışı hakimdir. Bu anlayış hat sanatı kimliğindeki mesajlarla, Anadolu kültüründe tarih boyunca yaşatılmıştır. Hat sanatında ‘kelâm-ı kibâr’ (hikmetli söz) olarak tasnif edilen mesajlar, saraydan esnaf dükkânına kadar toplumun her kesiminde geniş kabul bulmuştur. Anadolu coğrafyasında tasavvuf kültürünün toplum hayatındaki yansımasından bir kesiti oluşturan ‘kelâm-ı kibârlar’, esnaf geleneğinde de onların ekmek teknesi olarak gördükleri mekânlarını anlamlandıran yazılar olma özelliği taşırlar. Bir çeşit sürrealist resim olarak kabul gören hat çeşitleriyle ahlaki ve edebi dilde yazılmış olan bu mesajlar, içinde yer aldığı esnaf dükkânları aracılığıyla toplumun kılcal damarlarına kadar nüfuz etmiştir. Bu çalışmada, Anadolu coğrafyasındaki tasavvuf kültürünün topluma yansımasının önemli göstergelerinden biri olarak yakın geçmişimizdeki esnaf dükkânlarına asılması gelenek haline gelmiş olan levha örnekleri sunulmuştur. Yazının mana değerinin ön plana çıkartıldığı, en ibretlik mesajın dahi, gayet edebi veya nüktedan bir üslupla verildiği bu örneklerde ortak özelliğin, toplum vicdanını ihya edici, pozitif bakışın teşvik edildiği dikkati çekmektedir.