Özet:

Ulûmu’l-Kur’ân’a dair son teşekkül eden ilim, Mübhemâtu’l-Kur’ân İlmi’dir. Kur’ân’daki belirsiz anlatımları ve medlüllerini konu edinen mübhemât, genel bir tarifle kendisinden ne kastedildiği tam olarak anlaşılamayan lafızlar olarak tanımlanır. Kur’ân’ın mübhemlerine dair ilk çalışmaların sahabe döneminde gerçekleştiği söylense de, alana dair ilk eser, altıncı yüzyılda kaleme alınmıştır. Kur’ân ilimlerinin en şereflisi olarak takdim edilen mübhemât, gerek muhataplar açısıdan ve gerekse mahiyeti açısından bazı sorunlu yaklaşımlara konu olmuştur. Yapılan tariflerde herhangi bir ayrıma gidilmeden Kur’ân’ın ilk muhatapları ile sonraki muhatapların aynı kategoride değerlendirilmesi ve yine Kur’ân’a bir metin muamelesi yapılması bu hatalı yaklaşımlardan bazılarıdır. Bununla birlikte özellikle itikâdî fırkaların teşekkülüyle başlayan meşruiyet arayışı sürecinde mübhemât, yoğun istismara konu olmuş, bu durum ise mübhemât üzerine eserlerin telif edilmesini zorunlu ve lüzumlu hale getirmiştir.

Anahtar Kelimeler: