Özet:

Parti müfettişliği kavramı CHP’nin mevcut nizamnamesi çerçevesinde oluşturulmuş, hem parti örgütü üzerindeki denetimini sağlamak, hem de partinin halk ile olan ilişkilerinin değerlendirilmesi amacıyla oluşturulmuş bir müessesedir. 1931 yılında kaldırılmış, ancak 1935 yılında yeniden kurulmuşlardır. Parti müfettişlerine en çok üç vilayet bölgesi sorumluluğu verilmektedir. Müfettişler, görev yapacakları yerin dışındaki milletvekillerinden seçilmişlerdir. Yıda iki kez bölgeleri ile ilgili siyasi, sosyal, ekonomik ve benzeri durumlarla ilgili parti genel merkezine raporlar hazırlamışlardır. Muğla Mebusu M. Cemal Karamuğla 1940 yılında Artvin, daha sonra da Çoruh Bölgesi Parti müfettişi olarak görevlendirilmiştir. CHP’nin taşra teşkilatlarının denetlenmesi maksadıyla yaptığı teftişleri birer rapor halinde CHP’nin genel merkezine göndermiştir. Rize vilayeti ile ilgili teftiş raporlarında bölge insanının ve sosyo-ekonomik yapısıyla ilgili bilgiler de verilmiş, 1940-1944 yılları arasında Rize’deki siyasi, sosyal ve kültürel yaşam hakkında değerlendirmeler yapmıştır. Bu çalışmada Tek Parti dönemi müfettişlerinden Muğla Mebusu Cemal Karamuğla’nın Çoruh bölgesi teftiş raporları ışığında 1940-1944 yılları arasında hazırlanan raporlar ışığında Rize vilayetinin durumu değerlendirilecektir.

Anahtar Kelimeler: