Özet:

Bu çalışmada Antalya ili Gazipaşa ilçesi Beyobas’ında bulunan fasulye serasından toplanılarak laboratuar koşullarında yetiştirilen Tetranychus urticae Koch populasyonundan (BEYO 2) geliştirilen abamectin dirençli populasyonda abamectin direncinin biokimyasal mekanizması belirlenmiştir. Tetranychus urticae’nin BEYO 2 ırkının LC50, 60, 90 değerleri kuru film yöntemi ile belirlenmiştir. Abamectin ile 15 kez selekte edilen BEYO 2 populasyonun LC50 değeri 2.42 μL 100 mL-1 su’dan 38.67 μL 100 mL-1 su’ya yükselmiştir. Seleksiyon sonucu abamectin’e 35.05 kat abamectin direnç geliştiren populasyonda ABA 15 ırkı olarak adlandırılmıştır. Dirençli ırkın farklı gruptan ilaçlara karşı çoklu direnç geliştirip geliştirmediği incelenmiştir. Abamectin dirençli ABA 15 ırkı chlorpyrifos, propargite, clofentezine ve fenpyroximate karşı çoklu direnç geliştirmiştir. Ayrıca dirençli ırkta piperonyl butoxide (PBO), triphenyl phosphate (TPP) ve S-Benzyl-O,O-diisopropyl phosphorothioate (IBP) sinerjistlerinin abamectin ile birlikte etkinlikleri incelenmiştir. ABA 15 ırkında PBO, IBP ve TPP sinerjistleri ve abamectinin birlikte uygulanması sonucu 1.76, 2.43 ve 1.73 kat sinerjistik oranı elde edilmiştir. Dirençli ve hassas ırkı arasında yapılan resiprokal çaprazlamalar sonucu elde edilen F1 dişilerinde abamectin direncinin anne ve babadan eksik dominant olarak taşındığı belirlenmiştir. GSS (hassas populasyon), BEYO 2 ve ABA 15 ırkında esterase, glutathione S-transferase (GST) ve monooxygenase (P450) enzim aktiviteleri de incelenmiştir. ABA 15 ırkında esteraz enzim aktivitesinde önemli bir değişiklik belirlenmemiştir. Ancak elektrofoterik yöntemde esteraz enziminin bant yoğunluğunda artış gözlenmiştir. GST enzim aktivitesi 10.23 mOD min-1 mg-1 protein’den 12.36 mOD min-1 mg-1 protein’e yükselmiştir. P450 enzim aktivitesi 0.0017 mOD min-1 mg-1 protein’den 0.0039 mOD min-1 mg-1 protein’e artmıştır.

Anahtar Kelimeler: