Özet:

Türk dünyasında Ortodoks Hristiyanlar olan iki topluluktan biri Çuvaş Türkleridir. Çuvaş Türklerinin zengin bir halk edebiyatı vardır. Yazılı edebiyatları da bu zengin halk edebiyatı üzerine kurulmuştur. Halk edebiyatı türlerinin içinde masal türünün de zengin olduğunu söylemek mümkündür. Tarih öncesi çağlardan itibaren Çuvaş kültürünün izleri, masallarda saklıdır. Çuvaş masallarının derlenerek yazıya geçirilmesine 19. yüzyılın ortasında başlanmıştır. Derlenen malzemeyi ilk olarak Macar asıllı Antal Reguli ve Çuvaş asıllı Mihaylov kayda geçirmiştir. Reguli, Çuvaşların içinde bulunmuş ve Амаçури [Üvey Anne] ile Вилме каян пуйса килнĕ, тет [Ölmeye Giden Zengin Olup Dönmüş] adlı iki masalı kayda geçirmiştir. Çuvaş masallarında derlenmeye başlanıldıktan itibaren günümüze kadar incelenen ve incelenmeye devam edilen Çuvaş masalları, Çuvaş ve yabancı araştırmacıların ilgisini çekmiş ve çekmektedir. Masallar çocuklara iyiyi ve kötüyü ayırmayı öğretmenin yanı sıra yazıldığı ve yaşatıldığı dilin gelişmesine, korunmasına ve eğitim ile sosyal hayatın, kültürün korunmasına, bu kültürün nesilden nesile aktarılmasına hizmet etmektedir. Çuvaş Türklerinin tarihine göz attığımızda onların Gök Tanrı inancı, Müslümanlık ve 1552’den günümüze kadar da Hristiyanlık inançlarıyla kesiştikleri bilinmektedir. Bu tarihî sürecin Çuvaş masallarında izleri görüldüğü gibi kahramanların adları da tarihî sürece ışık tutmaktadır. Çalışmamızda ilk önce Çuvaş masalları hakkında kısa bilgi verilecek ve masallardaki kişi adları tespit edilerek tanıtılacak ve olumlu / olumsuz kahraman olarak sınıflandırılacaktır. Rus, Tatar ve Çuvaş’ın etkisinde Çuvaş kişi adlarının uğradığı değişim sürecinde masaldaki kişi adları değerlendirilecektir. Çalışmamızda, araştırmaya esas teşkil eden masal metinleri olarak Чăваш Халăх Сăмахлăхĕ (Yumahsem) I [Çuvaş Halk Edebiyatı Masallar I.] (1973) ve Чăваш Халăх Сăмахлăхĕ (Yumahsem) II. [Çuvaş Halk Edebiyatı Masallar II.] (1973) adlı eserin içinde bulunan toplam üç yüz bir masal esas alınmıştır.

Anahtar Kelimeler: