Abstract:

Bu çalışmada Adaklı ilçesinin (Bingöl) heyelan duyarlılık analizinin yapılması amaçlanmıştır. Adaklı, Kuzey Anadolu Fayı’na (KAF) paralel gelişen faylar ile Sancak-Uzunpazar (Uzunpınar) Fay Zonu’nun kesişme alanında yer almaktadır. Adaklı genelinde bu fayların hareketine bağlı olarak uzun mesafelerde fay diklikleri gelişmiştir. Eğim değeri yüksek fay diklikleri boyunca büyük çaplı heyelanlar görülmektedir. Heyelan oluşumunda fayların hareketi ile birlikte uygun litolojik yapı ve iklim özellikleri de etkilidir. Adaklı İlçesi’nin jeolojik, jeomorfolojik ve iklim özellikleri nedeniyle meydana gelen heyelanlar can ve mal kayıplarına yol açmaktadır. Bu çalışmada bivariate istatistiksel analiz yöntemlerinden “Heyelan Duyarlılık Analizi” ile Adaklı ilçesinde heyelana duyarlı alanlar belirlenmiştir. Analizde litoloji, fay hatlarına uzaklık, eğim, bakı, yükselti, yamaç eğriselliği, topoğrafik nemlilik indeksi, akarsulara uzaklık ve bitki örtüsü (Normalize Fark Bitki İndeksi-NDVI) katmanları kullanılmıştır. Heyelan üzerinde etkili olan katmanlar alt gruplara ayrılmış, alt grupların toplam piksel ve heyelanlı piksel sayıları zonal istatistikle bulunmuştur. Bu veriler kullanılarak alt grupların ağırlık değeri bulunmuştur. Ağırlık değeri katmanlara atanmış, bu katmanlar toplanarak heyelan duyarlılık haritası oluşturulmuştur. Sonuç haritasına göre heyelan duyarlılığı orta olan alanların oranı % 14, yüksek ve çok yüksek olan alanların oranı % 8’dir. Heyelana duyarsız alanların oranı % 55, çok düşük olan alanların oranı % 23’tür. Ancak adaklı ilçesinde yerleşmelerin büyük bir kısmı orta, yüksek ve çok yüksek duyarlı alanda yer almaktadır. Adaklı, Hasbağlar, Gökçeli, Çanakçı, Kozlu, Erbaşlar heyelan duyarlılığının yüksek olduğu alanda yer alan yerleşmelerdir. Bölgenin tektonik yapısı dikkate alındığında depremlerin tetikleyeceği heyelanların görülmesi kaçınılmazdır. Bu nedenle heyelanlı sahalarda yeni yapılara izin verilmemelidir. Gökçeli Vadisi’nin Erbaşlar ile Gökçeli arasındaki bölümünde drenaj çalışmaları gerekmektedir

Keywords: