Abstract:

Türk diliyle ilgili çalışmalar yürüten Gökbey Uluç, Aygün Hüseynli, Dilber Mehdiyeva, Özcan Kır, İrana İbrahimova, Ceyran SƏrxanbƏyova tarafından hazırlanan Irk Bitig Qadim Uygur Dilinde Yazılmış Fal Kitabı adlı eser, 2022 yılında Akademik Bilim tarafından yedinci baskı olarak yayımlanmıştır. Irk Bitig, Eski Uygur Türkçesi ile yazılmış fal kitabıdır. Kitap, 7-ci Neşr üçün Önsöz, Umumi Malumat, Kitap Adının Menşei, Orijinalliği, Yazı, Tarixi, Irka Nece Bakılır? Çubuqlar, Irk Bitig’in Mezmunu, Irk Bitig Elifbası, Irklar, Sözlük, Sayı-ırk bölümlerinden oluşmaktadır. Yazar Irk Bitig’in Çin’in Qansu eyaleti Bin Buda Mağaraları’nda bulunduğunu ve günümüzdeki tek nüshasının British Müzesinde Şark Yazılı Abideleri bölmesinde 8212 sayı ile kayıtlı olduğunu bildirmektedir. Ayrıca eserin Türk runik yazısı ile el yazması olarak ele alınmış tek eser olduğu belirtilmektedir. Eserde 65 adet fal bulunduğu ifade edilmekte olup 57 sayfa Türkçe metin bulunduğu, önceki süreçte boş bırakılan sayfaların olduğu ancak bu boş sayfalara sonradan Çince yazılar yazıldığı aktarılmaktadır. Irk Bitig’in yazılma tarihi kesin olarak bilinmemektedir. Söz konusu eserde, konu üzerine çalışmaları bulunan Talat Tekin’in Irk Bitig neşrinden ve diğer çalışmalarından istifade edilmiştir. Eserin dördüncü baskısı sırasında Talat Tekin vefat etmiş ve eserin bu baskısı yazarlar tarafından hocaları Talat Tekin’e ithaf edilmiştir.

Keywords: