Özet:

İslam’ın Arap olmayan coğrafyada yayılmaya başlaması ile Kur’ân metninde yanlış okuma gibi sorunlar zuhur etmiştir. Bu sorunlar Haccac gibi bazı devlet ricâlinin girişimleri ve Ebû’l-Esved ed-Düelî gibi âlimlerin çabalarıyla izale edilmeye çalışılmıştır. Kur’ân’ı okumada bir kısım yanlışların önüne geçmek için Kur’ân noktalanırken; tilâveti kolaylaştırmak için âyet fasılalarını (sonlarını) gösteren işaretler, sûre başlangıçları, cüz, hizb, ta’şîr (ona bölme), tahmîs (beşe bölme), vakıf (durma) işâretleri gibi bölümlemeler yapılmıştır. Bu bölümlemeler değişik sembollerle Mushaf üzerinde de gösterilmiştir. Kur’ân’ın farklı biçimlerde bölümlenmesi daha çok okuyucunun kudretine paralel olarak gerçekleşmiştir. Bununla birlikte Kur’ân’ın yarısı, üçte birliği, dörtte birliği vb. bölümlemeler, Hz. Peygamber’in bazı hadislerinden ilham alan âlimlerin matematiksel çalışmalarıyla ayrıntılı hale gelmiştir. Başlangıçta Kur’ân’a dışarıdan bir şey karışır endişesi ile İbn Mes’ûd gibi âlimler bu türden uygulamaları kerih görmüşlerdir. Ancak zaman içerisinde ihtiyaca binaen Kur’ân’ın bölümlenip sembollerle gösterilmesi cumhur tarafından makul karşılanmıştır.

Anahtar Kelimeler: