Abstract:

2002’den bu yana süregiden AKP hükümetleri döneminde Arap dünyasıyla ilişkiler dış politikanın gündemine oturdu. 2000’ler boyunca Ortadoğu ve Kuzey Afrika ülkeleriyle ekonomik, siyasal ve kültürel işbirliği yaratacak yeni mekanizmalar geliştirildi. Bunun yanı sıra, Arap Baharı’na kadar olan süreç boyunca, uluslararası sistem tarafından Türkiye/AKP modeli İslamiyet ile demokrasinin uzlaşabileceğinin, dolayısıyla “Müslüman bir ülkede” Batılı liberal demokratik ilkelerin işleyebileceğinin önemli bir göstergesi olarak okundu ve sunuldu. 2000’lerin ilk yarısında Arap dünyasının Genişletilmiş Ortadoğu ve Kuzey Afrika Projesi kapsamında uluslararası kapitalist sisteme eklemlenmesi gündemdeyken, 2010 yılının sonunda Arap Baharı’nın patlak vermesiyle ise bölgesel konjonktür büyük bir dönüşüm geçirmeye başladı. Arap Baharı ile birlikte bölgenin geçirmeye başladığı büyük dönüşüm, Türkiye bazlı model ülke tartışmalarının alevlenmesine yol açtıysa da ilerleyen dönemde isyan dalgasından etkilenen her bir Kuzey Afrika ülkesinin farklı siyasal rejimler tecrübe etmeye ve rotalar izlemeye başladığı görüldü. Bu noktada, bir Kuzey Afrika ülkesi olan Tunus’ta başlayan ve kısa sürede Mısır ve Libya gibi diğer Kuzey Afrika ülkelerine sıçrayan Arap Baharı’nın AKP dış politikası açısından adeta bir turnusol kağıdı işlevi gördüğünü vurgulamak gerekmektedir. Bu çalışma, Arap Baharı’nı nirengi noktası kabul ederek, AKP döneminde Kuzey Afrika ülkeleriyle geliştirilen ilişkileri, Türkiye modelinin uygulanabilirliği ve nihayetinde “çöküşü” temelinde çözümleyebilmek amacıyla kaleme alınmıştır.

Keywords: