Abstract:

Yörük-Türkmen toplulukları ve taşıyıcısı oldukları kültürel değerler, Anadolu’nun Türkleşmesi ve müzik geleneğinin oluşumunda önemli rol üstlenen sosyal ve toplumsal olgulardan biri olarak karşımıza çıkmaktadır. Teke yöresi Yörük-Türkmen topluluklarının yaşam alanı olan bir bölgedir. Bu topluluklardaki konargöçer yaşamın dinamikliği, var olan kültürel ve geleneksel yapı üzerinde çok çeşitli izler barındırmaktadır. Bu bakımdan ele alındığında Teke Yöresi ülkemizin önemli kültür merkezlerinden biridir. Yörenin folklor bakımından önemli özelliklerinden biri de kendine has üslubu ve icra tekniklerine sahip kaynak kişi yetiştirmesidir. Bu özellik göz önüne alındığında yörede üretilen halk bilgisi ürünleri içerisinde müziğin ve müzikle yakından ilintili ürünlerin ön plana çıktığı söylenebilir. Müziğin halk bilgisi ürünleri içerisindeki yeri ve önemi düşünüldüğünde bazı ürünlerin tamamlayıcısı, bazı ürünlerle doğrudan ilişkili ve yön verici unsur bazı ürünleri de bizzat kendisi oluşturduğu görülmektedir. Dolayısıyla Müzik, bazı halk bilgisi ürünlerine sarmal bir yapıyla bağlanmış çok önemli yapı taşlarından biridir. Bu çok boyutlu yapı dikkate alındığında halk bilgisi ürünleri içerisindeki müziğin işlevselliği belirlenirken çok yönlü derinlemesine analizler yapmak gereklidir. Bu çalışmada ülkemizin önemli kültür merkezlerinden biri olan Teke Yöresi’nde ürettiği ezgiler, türküler, aktarıcı olarak üstlendiği kaynak kişi rolünün yanı sıra üretimi ve gelişiminde önemli katkılar sağladığı halk bilgisi materyali dört telli curasıyla Habib Özyurt ele alınacaktır. Çalışmada Habib Özyurt’un hayatı; müziği ve eser üretimine olan etkisi bakımından ele alınırken eserleri, makamsal açıdan ve perde kullanımı açısından irdelenip gelecek kuşaklara ve ilgili araştırmalara bilimsel veri olacak şekilde müzikal analizleri yapılacaktır. Çalışmada ayrıca sadece yörede görülen dört telli curanın müzikal ve yapısal özellikleri tespit edilerek çalgının özgün hali korunması ve bu alanda yapılacak materyallere örnek teşkil etmesi amaçlanmaktadır. Halk bilgisi içerisinde yer alan sözel, görsel, işitsel ve materyal ürünleri koruma, gelecek kuşaklara aktarmada kültür politikaları önemli olduğu kadar bu ürünlere yönelik yapılan bilimsel çalışmalar da bir o kadar önemlidir. Bu önem halk biliminin önemli bir alanı olan müzik ve müzikal ürünler bağlamında ele alındığında, bu alana hizmet etmiş kültürel değerlerinin taşıyıcısı olan kaynak kişilerin hayatı, ürettikleri eserler ve üretim unsurlarının derinlemesine analiz edilmesi söz konusu halk bilgisi ürünlerinin korunması ve sağlıklı bir şekilde aktarılması bakımından son derece önemlidir. Çalışmada ele alınan kaynak kişi Habib Özyurt, ürettikleri, aktardıkları ve belki de en önemlisi geleneksel müzikler içerisinde sadece yörede kullanılan dört telli curasını Somut Olmayan Kültürel Mirasın önemli bir temsilcisi olabilecek derecede yaptığı icrasıyla ön plana çıkmaktadır. Bu bakımdan çalışmada ele alınan mahalli sanatçı Habib Özyurt’un kullandığı çalgısının (dört telli cura) yapısal özelliklerinin belirlenmesi, icrasındaki üslup ve tavırsal özelliklerin belirtilmesi, kaynak kişisi ya da aktaranı olduğu müzikal eserlere ait müzikal analizleri yapılmış nota örneklerinin halk bilimi literatürüne kazandırılması oldukça önemli görülmektedir.

Keywords: