Özet:

Ülkeler arasındaki yaşam kalitesindeki farklılıklar, ülkelerde bulunan ekonomik sorunlar, uygulanan baskıcı politikalar, yaşanan iç savaşlar ya da coğrafi olumsuzluklar sonucunda insanlar kendi ülkelerinden ayrılarak sosyal ve ekonomik bakımdan daha ileri seviyedeki ülkelere gitmekte ve buralarda yaşamak istemektedirler. Kişilerin bulundukları ülkelerden ayrılmaları veya gitmeyi arzu ettikleri ülkelere yasal yollarla girmeleri mümkün olmadığı durumunda ise yasa dışı yollara başvurulmaktadır. Ülkeler ise gerek sınır güvenliklerini ve kamu düzenlerini gerekse insan onurunu korumak amacıyla bu kontrolsüz göç akışını engellemek üzere ceza mevzuatlarında "göçmen kaçakçılığı" suçuna yer vermektedirler. Özellikle yedi yılı aşkın bir süredir devam eden Suriye iç savaşı sonucunda Suriyeli göçmenler, kendilerinin ve ailelerinin can güvenliklerini sağlama, sosyal ve ekonomik anlamda daha müreffeh bir yaşama kavuşma arzusu gibi nedenlerle yasa dışı yollara başvurarak farklı ülkelere gitmeye çabalamaktadırlar. Bu çaba, göçmenlerin yaşam ve onurları bakımından onulmaz felaketlere kapı araladığı gibi ülkelerin başa çıkamadıkları göçmen sorunlarıyla yüzleşmelerine de neden olmaktadır. Bu sorun öncelikle -ve başta Türkiye olmak üzere- Suriye'ye sınır ülkelerde kendini göstermekle birlikte Avrupa ülkeleri gibi sınır ötesi ülkelerin de önemli bir sorunu haline gelmiştir. Göçmen kaçakçılığı suçu Türk hukuk sistemindeki düzenlemeler incelendiğinde özellikle Sınıraşan Örgütlü Suçlara Karşı Birleşmiş Milletler Sözleşmesine ek olarak hazırlanan protokollerdeki tanımlar esas alınarak düzenlenmiştir. Bu bakımdan Göçmen Kaçakçılığı suçu (İnsan Ticareti Suçu gibi) Türk Ceza Kanunu sistematiğinde Uluslararası Suçlar kısmında düzenlenmiştir. Bu suçun işlenmesi sırasında maddi menfaat sağlamak amacıyla -genellikle de suç örgütleri eliyle- kişilerin yasal olmayan yollarla ülkeye sokulması, ülkede kalması ya da yurt dışına çıkmasına imkân sağlandığı görülmektedir. Bu suçun işlenmesinde öncü rol üstlenen örgütlerin eline düşen göçmenler ise mal varlığı ve beden bütünlüğü bakımından telafisi güç ya da imkânsız zararlara maruz kalmaktadırlar.

Anahtar Kelimeler: