Özet:

Bitki koruma problemlerini kontrol altına almak için genellikle kimyasal mücadele yöntemine başvurulmaktadır. Yabancı otlarla kimyasal mücadelede kullanılan herbisitler, pestisit grubuna ait olup, dünya genelinde en fazla kullanılan bitki koruma ürünüdür. Herbisitlerin bu denli yüksek oranda, aşırı ve gelişigüzel kullanılması sonucu yabancı otlarda dayanıklılık oluşumu, kültür bitkilerinde toksisite, hedef dışı organizmalarda herbisit kullanımına bağlı olarak etkilenmeler, çevreye ve insan sağlığına olumsuz etkileri nedeniyle, günümüzde herbisitlere alternatif mücadele yöntemleri araştırılmaktadır. Bu alternatif yöntemlerden biri de en son teknolojik gelişmeler içerisinde yer alan nanoteknoloji bilimidir. Nanoteknoloji, genel olarak nano ölçekteki parçacıklardan yararlanılarak makro ölçekte ürünler elde etmeyi sağlayan bilim dalıdır. Nanoteknoloji, 20. yüzyılın başlarında gelişim göstermiş ve birçok bilim dalında uygulama alanı bulmuş olup, bu alanlardan biri de yabancı ot (herboloji) bilimidir. Yabancı otlar, doğrudan ve dolaylı olarak kültür bitkilerine zarar verebilmektedir. Yabancı otları kontrol altına almak için günümüzde herboloji biliminde de nanoherbisitler üretilmeye ve kullanılmaya başlanmıştır. Mücadelede tercih edilen nanoherbisitler sayesinde düşük dozlarda aktif madde kullanımının azaltılmasına, allelokimyasalların etkin ve kolay uygulanmasına, kültür bitkilerinde toksisitenin düşmesine, yabancı otlarda dayanıklılık sorununun azalmasına ve üreticinin maliyet/işgücü yükünü hafifletmekte kullanılmaktadır. Ayrıca kontrollü salım mekanizması ile kültür bitkilerinin farklı gelişim döneminde yabancı otlarla mücadele etme fırsatı sunmakla birlikte nanoformülasyon bileşenleri sayesinde biyoherbisitlerin raf ömrünü ve etkinliğini arttırarak, kolay ve pratik uygulamasına imkân sağlamaktadır. Bu derlemede, nanoherbisitlerin yabancı ot mücadelesinde kullanım olanakları, avantajları, dezavantajları ve tarihi gelişimi hakkında bilgi verilmiştir.

Anahtar Kelimeler: