Abstract:

Bu çalışmanın temel amacı gittikçe önemini artıran Endüstri-içi Ticaret Teorisini (EİT) kullanarak Türki-ye’nin dış ticaret yapısını kapsamlı bir biçimde analiz etmektir. Türkiye’nin AB, AB-Dışı ve Dünya ülkeleriyle olan EİT seviyeleri, SITC 3 ve 4 basamaklı veriler ve GL endeksleri kullanılarak hesaplanmıştır. Türkiye’nin top-lam ticaretinde ortalama EİT oranı % 40 düzeyinde olduğundan, ölçek ekonomileri ve uzmanlaşma temelinde, EİT ağırlıklı bir ticaret yapısı sergilemediği anlaşılmaktadır. Analiz edilen 1989–2005 dönemindeki dış ticaret gelişmelerinin, karşılaştırmalı üstünlükler temelinde gerçekleştiği sonucuna varılabilir. Böylece, çalışmanın temel sonucu Türkiye’nin ticaret ortaklarıyla rakip olmaktan daha çok tamamlayıcı ekonomi konumunda olduğudur. Türkiye’nin daha global, rekabetçi ve daha güçlü bir piyasa oyuncusu haline gelebilmesi için, EİT oranlarını yükseltmesi gerekmektedir. Böylece yeni teknoloji transferi yapabilmesi ve ekonomik yapının dönüşümü kolayla-şacaktır. Ölçek ekonomileri ve ürün farklılaştırması nispeten önemli hale geldikçe, EİT artacaktır. Artan EİT’in sunduğu ilâve kazanımlarla, zaman içinde Türkiye’nin kalkınma düzeyi ve uluslararası rekabet gücü de yükselecektir.

Keywords: