Abstract:

Dünyada ve Türkiye’de küreselleşme ekseninde gelişen yerelleşme olgusu yerel kalkınma kavramını daha fazla ön plana çıkartmıştır. Bu kapsamda Türkiye’de bir taraftan kamu yönetimini yeniden yapılandırmaya yönelik düzenlemeler ve buna bağlı yerel yönetim reformları uygulamaya sokulurken diğer bir taraftan bölgesel kalkınmayı bölgesel rekabet üzerinden hızlandırmayı amaçlayan kalkınma ajansları sisteme dâhil edilmiştir. Bahsi geçen dönemde yürürlüğe giren Mahalli İdare Birlikleri Kanunu yerel yönetim reformları içerisinde önemli bir yere sahiptir. Bu çalışmada yerel kalkınma açısından önemli bir niteliğe sahip olan yerel yönetim birliklerinin merkezi yönetim ile aralarında kurgulanmış olan vesayet ilişkisi göz önünde bulundurularak daha etkin bir şekilde örgütlenebilmelerinin sağlanabilmesi için bir model önerisi geliştirmek amaçlanmıştır. Türkiye’de yerel yönetim kuruluşları içerisinde yer alan il özel idareleri, belediyeler ve köylerin birlik kurabilmeleri için bakanlar kurulunun onayına ihtiyaç vardır. Bu durum yerel yönetim birliklerinin kurulmasını zorlaştırmış ve henüz kuruluş sürecinde uygulanan güçlü vesayet nedeniyle yerel hizmetlerin daha etkin, verimli ve sürekli verilmesinin önünde engeller oluşturmuştur. Güçlü vesayetin desantralize edilerek daha etkin bir denetim ilişkisinin kurgulanabilmesi için hazırlanan bu çalışmada; içerik analizi ve arşiv araştırması yöntemleri kullanılmıştır. Bu kapsamda bu çalışmada küresel düzlemde gelişen bölgesel kalkınma olgusunun önemli araçlarından birisi olan yerel yönetim birliklerinin önemi anlatılmış, ardından Türkiye’de yerel yönetim birliklerinin tarihsel gelişimi ile uygulanan idari vesayet ve yerel yönetim birliklerinin durumu ele alınarak bahsi geçen kuruluşların kurumsallaşması sürecinde yeni bir vesayet modeli önerisi geliştirilmiştir. Yerel yönetim birliklerinin kuruluş sürecinde mevcut model dâhilinde vesayet ilişkisinin desantralize edilmesi durumunda; bu kuruluşların daha etkin şekilde kurulmasının ve hizmet vermesinin sağlanacağı sonucuna varılmıştır.

Keywords: