Özet:

Bu çalışma, Pamukta solgunluk hastalığının (Verticillium dahliae) tohumun içeriğine etkisinin belirlenmesi amacıyla, 2014 yılında Diyarbakır’da Dicle Üniversitesi, Ziraat Fakültesi araştırma alanında daha önce hastalık etmeni ile doğal bulaşık olan bir tarlada kurulmuştur. Deneme, tesadüf blokları deneme desenine göre 4 tekerrürlü olarak kurulmuştur. Çalışmada hastalığa karşı orta derecede tolerant Stoneville 468 ve orta derecede duyarlı Beyaz Altın 119 pamuk çeşitleri kullanılmıştır. Toprak işlenip ekime hazır hale getirildikten sonra, pamuk tohumları 23 Mayıs 2014 tarihinde ekilmiştir. Hasada kadar gerekli kültürel ve bakım işlemleri yapılmıştır. Hasat esnasında her parseldeki bitkiler toprak seviyesinde 5-6 cm yukarıdan gövdeleri enine kesilerek 0-3 hastalık skalasına göre değerlendirilmiştir. Ayrıca Diyarbakır ve Batman’da 5’er üreticinin tarlasındaki bitkiler aynı şekilde kontrol edilerek 0-3 skalasına göre değerlendirilmiştir. Her hastalık skala değeri için hasat esnasında 40-50 g kütlü pamuk örneği alınarak laboratuvara getirilmiştir. Çırçır işleminden sonra, çiğitler laboratuvarda sülfürik asit ile muamele edilerek delinte edilmiştir. Daha sonra delinte edilen tohumlar bir mikser yardımıyla öğütülerek tohum içeriği analizleri için hazır hale getirilmiştir. Hazırlanan bu örnekler –180C’de derin dondurucuda muhafaza edilmiştir. Analizlerden önce örneklerin nemi pastör fırınında 700C’de 24 saat süreyle sabit hale getirilmiştir. Daha sonra tohum analizleri, "NIR-XDS Rapid Content Analyser" cihazında yapılmıştır. 0-3 hastalık şiddeti skala değerlerine göre, protein içeriği, yağ içeriği, kül içeriği, nişasta içeriği ve selüloz içeriği deneme alanı ve üretici tarlalarında farklılık gösterdiği halde, nem içeriği üretici tarlalarında farksız fakat deneme alanında farklı bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler: