Özet:

Bir ülkenin bütçe dengesi ve cari işlemler dengesi o ekonominin istikrarlılığının en temel göstergelerinden sayılır. Bu iki göstergede eş zamanlı açığın ortaya çıktığı ve arasında bir ilişkinin bulunduğu duruma “ikiz açık hipotezi” denir. Kırgızistan ekonomisinde reel sektörün zayıf durumda olması ve dığer yandan da ekonominin yüksek oranda dışa açık olması ülkede ikiz açık sorununu meydana gertirmiştir. Bu konunun araştırılması ülkenin mali ve döviz politikalarının yönlerinin doğru tespit edilmesine imkan sağlayacaktır. Sovyet sonrası ekonomilerin biri olan Kırgızistan‟da da özellikle son yıllarda bütçe açığı ile cari işlemler açığının çok hızlı artmaya başlaması ve bugüne kadar bu iki açığın arasındaki ilişkinin yeterli kadar araştırılmamış olması ikiz açık sorununun incelenmesini güncel kılmaktadır. Bu bağlamda sözkonusu çalışmada Kırgızistan ekonomisi için ikiz açık hipotezini empirik yönden araştırarak bu açıklar sorununun çözümünde bazı önerilerin getirilmesi amaçlanmıştır. Öncelikle regresyon analizi yapılarak bütçe açığındaki 1 dolarlık bir artışın dış ticaret açığını 0,83 dolara artıracağı tespit edilmiştir. Diğer bir ifadeyle, Keynesyen görüşün dolaysız yolunun Kırgızistan ekonomisi için geçerli olduğu ve devlet harcamalarındaki artışın doğrudan ithalatı artırmakta olduğu empirik olarak ispatlanmıştır. Ayrıca bu iki değişken arasındaki ilişki Granger Nedensellik Testi ile incelenerek bu ilişkinin yönünün doğru olduğu tasdik edilmiştir. Daha sonra bütçe harcamaları, Gayri Safi Yurtiçi Hasıla, tüketici fiyat endeksi, döviz kuru, ithalat, ihracat, yurtdışında çalışan işçiler tarafından transfer edilen işçi gelirleri gibi konuyla ilgili göstergelerin arasındaki ilişkiler vektör otoregresyon (VAR) yaklaşımıyla analiz edilmiştir. Bu analiz sonuçlarına göre kamu harcamaları hem ihracatı, hem de ithalatı etkilemektedir. Kamu harcamalarındaki negatif değişme ihracatı azaltıcı etki yaratmaktadır, ithalat da kamu harcamalarındaki negatif değişmeden kısa dönemde pozitif/negatif etkilendiği halde genel olarak değişmemektedir. Yapılan tüm analizlerin sonucunda kamu bütçesinin açığının dış ticareti etkilemekte olduğu ortaya konduğu için, devlet tarafından bu iki açığı düzeltmek amacıyla maliye politikası ile beraber aktif dış ticaret politikasının da uygulanması önerilmiştir

Anahtar Kelimeler: