Özet:

Yeni Arkeolojik Veriler Işığında Zindan Mağarası ve Meter Theon Veginos Tapınağı Zindan Mağarası Isparta İli Aksu İlçesi'nin 2 km doğusunda, Aksu Nehri'nin bir kolu olan Zindan Deresi'nin kuzey yakasında konumlanmaktadır. Mağara içi ve önündeki kazı çalışmaları Isparta Müzesi Müdürlüğü başkanlığında 2002 yılında başlamıştır. 2002 yılında mağara içinde yürütülen kazılar sırasında mağara girişinde, kısmen korunmuş mozaik bir döşemeye rastlanmıştır. Mozaiğin ana figürü bir panel içine işlenmiş ve iki yanında yunuslarla birlikte betimlenmiş Nehir Tanrısı Eurymedon'dur. Mağara önündeki çalışmalarsa alttaki iki tanesi modern olmakla birlikte en üstteki antik dönemde oluşturulmuş üç teras üzerinde yürütülmüştür. Üstteki teras üzerinde mağaraya girişi sağlayan bir rampanın yanında daha geç bir dönemde devşirme malzeme ile oluşturulmuş ikinci bir rampa bulunmuştur. İkinci terastaki çalışmalardaysa devşirme malzemeyle inşa edilmiş küçük bir şapele ait apsis ve duvar kalıntıları gün yüzüne çıkarılmıştır. Apsisin arkasında mağara önünü doğu yönünde sınırlayan ve mağaranın kayalık girişine kadar yükselen bir duvara rastlanmış ve bu duvar yazarlar tarafından temenos duvarı olarak yorumlanmıştır. Bunun yanında mağara önündeki mekanı güney yönünde sınırlayan ve pseudo-isodom tekniğinde örülmüş bosajlı bir duvar daha meydana çıkarılmıştır. Platform özelliği taşıdığı düşünülen bu duvar yazarlar tarafından İ.S. 3. yy.'a tarihlenmektedir. Kazılar sonucu ortaya çıkarılan farklı ebat ve profillere sahip üç adet kapı üst lentosu mekanda üç girişli bir yapılaşmaya işaret etmektedir. Yine, kazı alanında ele geçen ve kaliteli işçilik gösteren girlandlı friz ve arşitravlar kutsal alanın zengin mimariye ve farklı yapılara sahip olduğunu düşündürmektedir. Bunun yanında kazı alanından Erken Helenistik Dönem'den Selçuklu Dönemi'ne kadar tarihlenen buluntular ele geçmiştir. Bu buluntular üzerinde yapılan değerlendirmeler kutsal alanın Zeus, Kybele (Meter Theon) ve Nehir Tanrısı Eurymedon olmak üzere üç tanrı için düzenlendiğini düşündürmektedir. Ayrıca, kazılarda bulunan Sagalassos, Perge, Selge ve Antiokheia kentlerine ait sikkeler kutsal alanın yerel olmaktan çok bölgesel bir özellik taşıdığı izlenimi vermektedir. Mağara'nın karşısındaki tepede ortaya çıkarılan kilise kalıntısıysa mekanın dinsel niteliğini, farklı bir kimlikle de olsa Bizans Dönemi'nde de koruduğunu göstermektedir.

Anahtar Kelimeler: