Abstract:

Akören (Konya güneyi) yöresinde, otokton Geyikdağı Birliği ile allokton Bozkır Birliğine ait Mesozoyik istifleri ve bunları açılı uyumsuzlukla örten Neojen birimleri yüzeylemektedir. Bu çalışma ile yörenin stratigrafik/tektonik özelliklerinin ortaya konulması amaçlanmıştır. Gerçekleştirilen arazi çalışmaları ile birimler ayırtlanmış, her bir birimin özellikleri, bu birimlerin birbirleri ile olan ilişkileri ve oluşum ortamları sunulmuştur. Geyikdağı Birliğinin bölgedeki stratigrafik istiflenmesi, dolomit ara katkılı sınırlı şelf karbonatlarından oluşan Jura‐Erken Kretase yaşlı Hacıalabaz kireçtaşı ile başlar. Hacıalabaz birimi üzerinde uyumlu olarak, çok bol rudistli‐foraminiferli resif karbonatları şeklindeki, Geç Kretase yaşlı Saytepe formasyonu yer alır. Üstte yine uyumlulukla çört yumrulu, killi ve marnlı pelajik karbonatlardan yapılmış Geç Kretase yaşlı Alan formasyonu izlenir. Akören bölgesinde Geyikdağı Birliğine ait birimler, Bozkır Birliğinin tektonik dilimleri tarafından üzerlenirler. Bozkır Birliğinin en alt bölümünü, Maastrihtiyen yaşlı Hatip ofiyolitli karışığı oluşturur. Yörenin ikinci allokton dilimi, çörtlü kireçtaşı‐killi kireçtaşı‐radyolarit içerikli ve Geç Kretase yaşlı pelajiklerden (Boyalıtepe grubu) meydana gelmiştir. İnceleme alanındaki üçüncü allokton tektonik dilim ise; orta‐kalın tabakalı, bol eklemli ve masif yapıdaki Triyas‐Jura yaşlı neritik kireçtaşlarıdır (Gencek grubu). Akören çevresinde otokton ve allokton konumlu kayalar ile neootokton konumlu kayaların sınırları, genelde fay dokanaklı olup, bölgenin düzleşmiş sahaları, birer çöküntü alanı durumundadır. Bu çöküntülerin tabanlarında, neootokton konumlu genç dolgu birimleri olarak, Geç Miyosen‐Erken Pliyosen sürecinde oluşmuş göl transgresyonuna ait kaba kırıntılılar (Sille formasyonu), göl karbonat ve killeri (Ulumuhsine formasyonu) ile dasit ve andezitler (Erenlerdağı volkanitleri) yer almaktadır. Akören çevresinin en genç oluşukları, Geç Pliyosen‐Pleyistosen’de oluşmuş dağ eteği‐alüvyal yelpaze çökelleri (Topraklı formasyonu) ve Holosen başından günümüze değin olumuş alüvyonlardır. Akören bölgesinde oluşmuş kıvrım ve kırıklar genelde KB‐ GD gidişlidirler. Bu gidiş, bölgenin morfo‐tektonik yapısıyla uyumludur ve KB‐GD uzanımlı bu yapılar, paleotektonik döneme aittir. Bölgede ana kıvrım ve kırıkları kesen DKD‐BGB ve D‐B uzanımlı daha genç neotektonik kırıklar da vardır. Akören çevresindeki çöküntüler, bu kırıkların kontrolünde oluşmuş yarı grabenlerdir. Bu grabenlerin teşekkülü, paleotektonik olaylarla çanaklaşmış alanların, neotektonik dönemde bir taraftan akarsu‐göl‐dağ eteği ve alüvyal çökellerle dolmasından sonra, bölgenin neotektonik hareketlerle yeniden faylanmasına bağlıdır.

Keywords: