Özet:

Dinî bir hüviyete sahip olan eski Türk edebiyatında İslamiyet’e dair bilgiler, edebî kıstaslar ve estetik değerler göz önünde bulundurularak kaleme alınmıştır. İman, ibadet ve ahlak mevzuları başta olmak üzere dinî meselelerin anlatımı mensur metinlerin yanında vezin ve âhenk gereği akılda kalıcılığı daha yüksek olan manzumeler vasıtasıyla yapılmıştır. Tekkelerde müritlerin irşadı için telif edilen dinî manzumelerin varlığı zamanla artmış; akait, kelam, tefsir, hadis, fıkıh, tasavvuf gibi dinî ilimlerin her birinde farklı konularda müstakil eserler kaleme alınmıştır. Bu eserler içerisinde, temel dinî bilgileri öğretmeyi gaye edinen manzum ilmihâller de yer almaktadır. Bu çalışmada bu türün bir örneği olan Hakîkatü’l-Envâr isimli ilmihâl incelenmiştir. Çalışmamızda öncelikle, müellif Seyyid Muhammed Ali Rıza tanıtılmıştır. Sonrasında, Hakîkatü’l-Envâr’ın dil, şekil, yapı ve anlatım hususiyetleri incelenerek, transkripsiyonlu metni hazırlanmıştır. 20. yüzyılda manzum ilmihâl yazma geleneğinin devam ettirilmesi bakımından ayrı bir öneme sahip olan bu eserin gün yüzüne çıkarılması çalışmamızın ana hedefidir.

Anahtar Kelimeler: