Abstract:

Bu makalede, Anayasa’nın 17. maddesi ile Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 3. maddesinde düzenlenen kötü muamele yasağı, daha genel bir çerçevede de Anayasa Mahkemesi ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi içtihatlarının ilk derece mahkemeleri tarafından uygulanması konusu işlenmektedir. Kötü muamele yasağı başlığı altında, uygulama kıstasları arasında sayılabilecek olan “savunulabilir iddia”, “ispat külfeti” ve “asgari seviye” konuları açıklanmakta, ardından mağdur sıfatına ilişkin bir incelemeyle giriş yapılmaktadır. İkinci bölümde, devletin yükümlülükleri hakkında kısa bir bilgiden sonra, “zor kullanma”, “tutulma koşulları, “tutuklu ve mahkûmların sağlık durumları” ile “sınır dışı ve iade hâlinde, geri gönderilen ülkede kötü muameleye maruz kalma riski” ve nihayet, “devletin usule ilişkin yükümlülükleri” hakkında, her iki yüksek mahkemenin içtihatlarına atıfla bilgi verilmektedir. Son bölüm, Mahkemenin reform süreci ile ilgili deklarasyonların ana konusu olan “Sözleşme’nin iç hukukta uygulanması” hususuna ayrılmış, yargı sistemimizde son dönemde gerçekleştirilen iyileştirmelerin birkaçına yer verilmiştir. Bunun yanı sıra kişilerin haklarına daha erken kavuşmalarını, ayrıca Anayasa Mahkemesinin iş yükünün de azaltılmasını sağlamak üzere ilk derece mahkemelerinin içtihadı doğrudan uygulamasının önemine işaret edilmiştir. AİHM kaynaklarında (HUDOC) daha derin araştırma yapmak isteyen okuyucunun içtihat taramasını kolaylaştırmak maksadıyla bazı terimlerin İngilizce ve Fransızca karşılıkları dipnotlarda verilmektedir.

Keywords: