Özet:

On dokuzuncu yüzyıla değin Osmanlı İmparatorluğu ceza hukuku alanında eşzamanlı olarak hem şeriat hükümlerinden hem de kānunnāmelerden faydalanmıştır. Böylece, kutsal İslamî hükümler bütünü olan fıkıh ile padişahlar tarafından yürürlüğe konulmuş olan seküler uygulamalar içtimai düzeni ve güvenliği korumak adına bir arada geçerli olmuştur. Yüzyıllar boyunca İslam hukukunun yoğun etkisi altında gelişen Osmanlı yargı sistemi, sosyal suçları “kastî eylemler” olarak kabul etmiş ve bu nedenle de emsal davaları kendisi için bir çıkış noktası alarak cezaları bu vakalardan hareketle öngörmüştür. Diğer taraftan, Osmanlı ceza mentalitesi bazı suçları içtimai şartların birer sonucu olarak da değerlendirmiştir ve bu türden suçlar zamanın seküler kanunlarıyla cezalandırılmaya gidilmiştir. Bu yüzden de Osmanlı ceza sistemi çoğunlukla dikotomik ve çatışmalı bir yapıda işlemiştir. Bu çalışmada, 1839-1908 yılları arasında Osmanlı İmparatorluğu’nda vuku bulan hırsızlık olaylarını, yer aldıkları arşiv belgeleri aracılığıyla inceleyecek ve Osmanlı yargısal dizgesinin hırsızlık suçuna yaklaşımlarını sistemin içsel çatışmaları bağlamında analiz edeceğim.

Anahtar Kelimeler: