Özet:

Arazi kullanımındaki değişiklikler nedeniyle Doğu Akdeniz Havzası’nda yer alan mera niteliği de taşıyan ormanlar hızla yok olmaktadır. Geleneksel tarım ve hayvancılık faaliyetlerden keçi yetiştiriciliği ve yemlik dal yararlanması, bu sahalarda yer alan ağaçların yaşlanarak uzun yıllarca hayatta kalmasını sağlayarak biyolojik çeşitlilik için son derece değerli habitatlar yaratmıştır. Korunması gereken bu habitatlar için etkili ve uygulanabilir yönetim planlarının geliştirilmesi, habitat yapısı ve ona bağlı türler arasındaki ilişkileri tanımlamayı hedefleyen çalışmaları gerektirmektedir. Bu çalışmada, Türkiye'nin güneybatısında yer alan yaşlı bir meşe ormanında transekt yöntemi ile gerçekleştirilen habitat envanterlerinden elde edilen veriler kullanılarak, habitat yapısı ile kuş türü çeşitliliği arasındaki ilişkiler detaylı bir ölçekte ele alınmıştır. Genellikle sahada tespit edilen kuş türlerinin yoğunluğunun; ağacın gövde büyüklüğü, göğüs yüzeyi veya sıklığın artmasıyla doğru orantılı olduğu tespit edilmiştir. Yerde yuvalanan kuş türlerinin çeşitliliği üzerinde ağaçların göğüs yüzeyi artışı ile nispeten pozitif bir ilişkisinin olduğu tespit edilmiş; çalı ve ağaççık yoğunluğundaki artışın, alçak seviyelerde yuvalanan kuş türleri üzerinde olumlu, ancak yüksek seviyelerde yuvalanan kuş türleri açısından olumsuz bir etkisinin olduğu belirlenmiştir. Oyuk ve kovuklarda ikincil olarak yuvalanan kuş türlerinin, küçük gövde oyuklarının yoğunluğu ile herhangi bir olumlu ya da olumsuz ilişkisine rastlanmazken, göğüs yüzeyi artışı ile olumlu bir ilişkisinin olduğu tespit edilmiştir. Bununla birlikte, oyuk ve kovuklarda birincil olarak yuvalanan kuş türlerinin daha büyük oyuklara sahip ağaçları tercih ettiği görülmüştür. Ancak bu durum muhtemelen bu ağaçların diğer olumlu özelliklerinden de kaynaklanmış olabilir. Bu çalışmanın sonuçları, üzerinde az sayıda çalışma yapılmış ancak, tür çeşitliliği bakımndan zengin olan ve işletilen Akdeniz ekosistemlerindeki kuş topluluklarının yapısı ve dağılımı hakkında önemli bilgiler vermektedir.

Anahtar Kelimeler: