Abstract:

Amaç: Bu çalışmada, Türkiye’de ayçiçeği üretimine yönelik yapılan tarımsal desteklerin (fark ödemesi desteği ve mazot-gübre desteği), üretici eline geçen ayçiçeği fiyatının, ayçiçeği ithalat fiyatlarının ve ayçiçeği üretiminde kullanılan en önemli girdilerden mazot-gübre fiyatlarının ayçiçeği ekim alanları üzerindeki etkileri incelenmiştir. Tasarım/Metodoloji/Yaklaşım: Tarımsal desteklerin, üretici eline geçen ayçiçeği fiyatının, ithalat fiyatlarının ve mazot-gübre fiyatlarının ayçiçeği ekim alanı ile arasındaki ilişkiyi belirlemek için çoklu regresyon analizi yapılmış ve ekonometrik bir model oluşturulmuştur. Modelin tahmini için kullanılan değişkenlere ait veriler 1991-2020 dönemlerini kapsamaktadır. Bulgular: Model sonuçlarına göre ayçiçeği ekim alanları ile bir önceki yıl ayçiçeği ithalat fiyatı ve ayçiçeği üretimine yönelik yapılan mazot-gübre destek ödemeleri arasında beklendiği gibi pozitif doğrusal yönde istatistiki olarak anlamlı, mazot-gübre fiyatları ile de negatif doğrusal yönde istatistiki olarak anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Üreticilere verilen prim desteğine göre, mazot-gübre desteğinin ayçiçeği üretim alanları üzerinde daha etkili olduğu tespit edilmiştir. Özgünlük/Değer: Bu sonuçlara göre, arz açığı bulunan ve kendine yeterlilik oranı düşük olan ayçiçeği ürünü özelinde verilen mazot-gübre desteğinin arttırılması ve maliyet avantajı sağlayacak politikaların uygulanması önerilebilir. Bu çalışmada, Türkiye’de yağlı tohum destekleme politikaları belirlenirken ayçiçeği üretiminin artırılmasına yönelik bazı öneriler geliştirilmiştir.

Keywords: