Özet:

Metinlerarası unsurların yer aldığı edebi metinlerin çevirileri, karşılaştırmalı edebiyat ve çeviribilimin verilerinden yararlanılan disiplinler arası bir incelemeye olanak sağlamaktadır. Amerikalı yazar Kurt Vonnegut Jr.'ın eseri Mezbaha 5: ya da Çocukların Haçlı Seferi, Ölümle Zoraki Dans (1969) metinlerarası unsurlar bakımından oldukça zengindir. Romanda, edebiyat eserlerinden gazetelere, sinemadan tiyatroya, İncil’den popüler şarkılara, yazarlardan politikacılara, tarihi olaylardan güncel olaylara kadar pek çok gönderge bulunmaktadır. Metinlerarası unsurların çevirisi sorunsalı özellikle postmodern romanların çevirisinde ortaya çıkmaktadır. Bu bağlamda postmodern eserlerin metinlerarasılık-çeviribilim ilişkisinin incelendiği çalışmalar için uygun kaynak oluşturduğu söylenebilir. Bu çalışmanın amacı, Kurt Vonnegut’a ait postmodern bir roman olan Mezbaha 5’in orijinal dili olan İngilizceden Türkçeye çevirisinde yer alan göndergelerin çevirileri metinlerarasılık-çeviribilim ilişkisi bağlamında incelemektir. Çalışma, kaynak eserin aynı erek dilde farklı zamanlarda, farklı çevirmenler yapılan üç çevirisine odaklandığından yeniden çeviri çalışmaları kapsamına dahil edilebilir. İncelemede yer verilecek göndergeler edebi eserlere yapılan anıştırma ve göndermelerle sınırlandırılmıştır. Çalışmada eserin E Yayınları tarafından 1975 yılında basılan ve Ali Şan tarafından gerçekleştirilen Türkçe çevirisi, 2015 yılında April Yayınları tarafından basılan Algan Sezgintüredi’ye ait Türkçe çevirisi ile 2021 yılında Can Yayınları tarafından basılan ve çevirisi Hamdi Koç’a ait olan üç çeviri eser temel alınmıştır. Eserin M. Barlas Çevikus tarafından çevrilen ve Dost Kitabevi’nin 2007 yılına ait baskısı tükendiğinden çalışmada yer verilememiştir.

Anahtar Kelimeler: