Views
69
Downloands
23
Dilin erken dönemlerinden itibaren kullanıldıkları düşünülen zamirler, varlıkları geçici olarak temsil eden ya da işaret yoluyla karşılayan bağımsız dil birimleridir. Anlam ve kullanılış bakımından isimlere benzemekle birlikte, kavram alanları isimlere göre daha geniş ve sayıları azdır. Kişi ve nesneleri karşılama süreleri sınırlıdır. Kelime türetmeye pek elverişli olmadıkları için zamirler, birkaç istisna dışında yapım eki almazlar. İsimler gibi hâl ekleri ile çekimlenebilen zamirler, Türkçe söz diziminde iyelik grubunun tamlayanı konumunda bulunurlar. İyelik ekleri ise, genel olarak tamlanan konumundaki isimlere eklendikleri için zamirlerin iyelik ekli şekilleri pek kullanılmamaktadır. Bununla birlikte üçüncü şahıs iyelik eki [+(s)I(n)], soru ve belirsizlik zamirleri (hangisi, bazısı, hepsi vb.) ile bazı işaret zamirlerine (busu, şusu) eklenebilmektedir. Sadece dönüşlülük zamirleri (kendi / öz) düzenli olarak iyelik eklerini alabilmektedir. Genel Türkçede iyelik ekleri, şahıs ve işaret zamirlerine doğrudan eklenemediği için bu zamirlerde sahiplik / iyelik, zamir + ilgi hâli + ki biçiminde oluşturulan yapılarla (benimki, seninki, onunki) ifade edilmektedir. Kırgız Türkçesinde iyelik eklerinin doğrudan üçüncü şahıs zamirine ve işaret zamirlerine eklendiği görülmektedir. Böylece zamirle temsil edilen kişi ya da varlıkların hangi şahsa ait olduğu ifade edilmektedir (anıñ: sana ait olan o, seninki anısı: ona ait olan o, onunki munuñ: sana ait olan bu, seninki). Bilindiği gibi Genel Türkçede ikinci teklik şahıs iyelik eki, ünsüzle biten tabanlara +(I)ñ / +(U)ñ biçimiyle eklenir. İyelik eki bu biçimiyle ilgi hâli ekinin zamirlere eklenen şekliyle aynıdır. Geniz ünsüzünün (ñ) kullanılmadığı Türk yazı dillerinde (Türkiye Türkçesi, Azerbaycan Türkçesi, Gagavuz Türkçesi gibi) her iki ek, aynı koşullarda +In / +Un biçimiyle kullanılmaktadır. Aynı şekilde üçüncü teklik şahıs iyelik eki ile yükleme hâli ekinin şahıs ve işaret zamirleri üzerindeki kullanılışları arasında biçim benzerliği (+I / +U) bulunmaktadır. Bu nedenle iyelik eklerinin şahıs ve işaret zamirleri üzerinde kullanılıp kullanılmadığı tam olarak anlaşılamamıştır. Ancak Kırgız yazı dilinde ikinci şahıslarda kullanılan geniz ünsüzü (ñ), ilgi hâlinde kullanılmamaktadır. Yani ilgi hâli ekinin son sesi /ñ/ değil, ön damak /n/’sidir. Bu bakımdan Kırgız Türkçesinde söz konusu ekleri ayırt etmek daha kolaydır. Kırgız Türkçesinde tespit edilen iyelik ekli zamir örnekleri, diğer Türk lehçe ve ağızlarında, özellikle tarihî metinlerde rastlanan benzer yapıların daha iyi anlaşılmasına ve açıklanmasına katkı sağlayacaktır.
The limits that are considered to be used from the early periods of the language are independent language units that represent the assets temporarily or meet them by means of signals. While they are similar to names in terms of meaning and use, the conceptual fields are larger than the names and the numbers are smaller. The time of reception of persons and items is limited. Because they are not very convenient to extract words, they do not get the creation attachments, except for a few exceptions. The name of the people who are in the name of the people who are in the name of the people who are in the name of the people who are in the name of the people who are in the name of the people who are in the name of the people. For example, if you are a good person, then you are not a good person, and if you are a good person, then you are not a good person. However, the third person’s goodness attachment [+(s)I(n)], questions and uncertainty (which, some, all, etc.) And there may be some signs to them. Only the reversal time (self / self) can take the adjustments of goodness on a regular basis. In the general Turkish, goodness additions, personality and signals cannot be added directly to these additions are expressed in the form of ownership / goodness, interest + interest + which is created by structures (my, yours, hiss). In Kyrgyz Turkish, it is seen that the goodness additions are added directly to the third-party emir and sign emir. The person or the person who is represented by the time is the person or the person who is represented by the time is the person or the person who is represented by the time is the person or the person who is represented by the time is the person or the person who is represented by the time. As known in General Turkish, the second single person is added to the goodness attachment, which ends with the unlimited bases in the form of +(I)ñ / +(U)ñ. The goodness is the same as the goodness is the same as the goodness is the same as the goodness. In Turkish written languages where the Geniz nonsense (ñ) is not used (such as Turkish, Azerbaijan Turkish, Gagavuz Turkish) both additions are used in the form of +In / +Un under the same conditions. Similarly, there is a form similarity (+I / +U) between the third-party unit and the person and the use of the load condition attachment on the signals. Therefore, it is unclear exactly whether the goodness additives are used on the person and signs. But the genus (ñ) used in the second persons in the Kyrgyz language is not used in the case of interest. This is not the last voice of the attachment of interest, but the front sign of interest. In this regard, it is easier to differentiate those additions in Kyrgyz Turkish. Examples of goodness in Kyrgyz Turkish will contribute to the better understanding and explanation of similar structures found in other Turkish languages and mouths, especially in historical texts.
Field : Sosyal, Beşeri ve İdari Bilimler
Journal Type : Ulusal
Article Detail 
Similar Articles
Download PDF
Journal Information
Listen Paper
Cite
Print This Page
Share
Mendeley
