Abstract:

Kentsel yerleşim alanlarında gelişen kütle hareketleri yaşayan nüfus için, can kaybı ve maddi hasara yol açabilenönemli bir jeorisk oluşturur. Bu sebeple, aktif ve pasif heyelan alanları belirlenmeli, bu alanların geoteknikincelemeleri ve duraylılık analizleri gerçekleştirilerek alınacak önlemler tespit edilmelidir. Ayrıca arazi kullanımkararları verilirken heyelanlı sahalara, açık ve yeşil alanlar dışında kentsel yapılaşma izni verilmemelidir. Bubağlamda Erzurum Kenti Kırkdeğirmenler Mahallesi’ndeki potansiyel ve aktif heyelan sahalarının, jeoteknikaçıdan incelemesi ve duraylılık analizleri yapılmıştır. Çalışma alanı ve çevresindeki 20 km2 lik bir alanın1/10.000 ölçekli mühendislik jeolojisi haritası yapılmış, ayrıca yapılan sondaj ve laboratuar geoteknik deneyleriile malzemelerin mühendislik özellikleri belirlenmiştir. K1, K2, K3 ve K4 no’lu heyelanların geliştiğiyamaçların 1/1000 ölçekli topoğrafik haritaları arazi çalışmalarıyla hazırlanmış ve jeolojik birimler hazırlananharita üzerine işlenerek jeolojik kesitler çıkarılmıştır. Araziden alınan zemin örnekleri üzerinde yapılanlaboratuar deneyleri ile yamaç molozunun fiziksel ve mekanik özellikleri; Efektif içsel sürtünme açısı (φ′°)37.5°-42.5°, Efektif kohezyonu (c′) 0.1-0.38 kg/cm2 , Maksimum kuru birim hacim ağırlık 1.67-2.05 g/cm3,Doygun birim hacim ağırlık 1.90-2.23 g/cm3, Doğal birim hacim ağırlık 1.66-2.05 g/cm3, Kuru birim hacimağırlık 1.57-2.0 g/cm3, Tane birim hacim ağırlığı (γs) 2.37-2.60 g/cm3, Permeabilite katsayısı 2x10-4 - 3.1x10-4cm/s, olarak belirlenmiş ve ayrıca dane dağılım deneyleri yapılmıştır. Yamaçların hazırlanan jeolojikkesitlerinde, geçirilen deneme kayma yüzeylerine göre malzemenin belirlenen jeoteknik özellikleri dekullanılarak Fellenius, Bishop, Janbu ve Hoek-Bray yöntemleri aracılığı ile güvenlik katsayıları belirlenmiş vehesaplanan değerlere göre K1, K2 ve K4 no’lu yamaçların duraysız oldukları K3 no’lu yamacın ise duraysızlığayakın durumda olduğu tespit edilmiştir.

Keywords: