Görüntüleme
1.206
İndirme
18
İnsanlığın ve dilin tarihi olduğu gibi her bir sözcüğün de oluşum ve gelişim tarihi vardır. Eskiden etkin bir şekilde kullanılan sözcükler, zamanla aynı anlama gelen başka dilden alınmış ödünç sözcüğün veya benzer anlama gelen sözcüğün daha etkin kullanılması sonucunda kullanımdan çıkıp kaybolabilmektedir. Türkçenin en eski dönemlerinden beri kullanıla gelen her bir sözcük geçmişimizin bir parçası olup kültürümüzün ve tarihimizin birer taşıyıcısıdır. Bu sözcüklerden biri Türk kültüründe önemli bir yeri olan “ayran” sözcüğüdür. Yabancı Türkologlar ayran sözcüğünün kökenini tarihsel ve anlam bakımından parallel kullanımları gözardı ederek ayır- fiilinden ortaya çıktığını ileri sürmüşlerdir. Ancak ayır- kelimesinden türetilmiş olabileceğini hem biçim hem anlam bakımından uygun bulmamaktayız. Türklerin millî içeceği olan ayrana hangi maddi ve manevi anlamlar yüklenmekte, kökeni nerden gelmekte, etimoloji araştırmalarında ayran sözcüğünün kaynağı ve tarihi nasıl ifade edilmekte ve söz varlığımızda nasıl kullanılmakta olduğu araştırmamızın cevap aradığı sorulardır. Ayran, bilindiği gibi bir yiyecek ve içecek anlamında kullanıldığı temel anlam dışında, sütün kutsal özellikleri ve beyazlık niteliğinden aldığı Türklerin kültürünü, dünya görüşünü yansıtan yan anlamlara da sahiptir. Bu araştırmada ayran sözcüğünün kökenini oluşturduğu ileri sürülen ürün sözcüğünün anlam alanı Proto-Türkçe döneminden Göktürk, Budist-Maniheist Türk Çevresi, İslami Türk Çevresi ve çağdaş Türk lehçelerinin önemli eserler ve sözlüklerinden elde edilen materyaller esasında incelenmiş, ayran sözcüğüyle ilgisi açıklanmaya çalışılmıştır. Günümüzde eski Türkçe ürün sözcüğü yerine birçok Türk lehçelerinde kullanılmakta olan akÔ sözcüğünün ayran ve süt ürünleri anlamında kullanıldığı tespit edilmiş, kullanım örnekleri verilmiştir. Araştırma sonucunda ayran sözcüğünün biçimsel ve anlamsal oluşum süreci bilişsel anlam bilimi açısından kaynak ve hedef alanı tespit edilerek yeni bakış açısıyla değerlendirilmiştir.
Like the history of mankind and language, each word has a history of formation and development. Words previously effectively used may disappear from use as a result of the more efficient use of the loan word taken from another language with the same meaning over time or the word with a similar meaning. Every word that has been used since the oldest periods of Turkish is part of our history and a carrier of our culture and history. One of these words is the word “ayran” which has an important place in the Turkish culture. Foreign Turkologists have argued that the origin of the word distinguishment is derived from the fact of distinguishment by ignoring parallel uses in historical and meaningful terms. But we do not find that the word may be derived from both form and meaning. What physical and spiritual meanings are charged with the national drink of the Turks, where their origin comes, how the source and history of the word that separates in the ethymology research is expressed and how our research is being used in our existence is looking for answers. Apart from the basic meaning used in the sense of food and beverage as it is known, it also has side meanings that reflect the culture of the Turks, which it receives from the sacred characteristics of milk and the nature of whiteness, the world view. In this study, the meaning of the claimed product word that forms the origin of the distinctive word has been studied from the Proto-Türkçe period, the Buddhist-Maniheist Turkish Environment, the Islamic Turkish Environment and the material obtained from the important works and dictionaries of contemporary Turkish languages, the distinctive word has been studied, the interest of the distinctive word has been explained. Nowadays, the old Turkish product word is used in many Turkish languages instead of the word “akô” and is used in the meaning of milk products. The formal and meaningful formation of the word distinguishing in the research result has been evaluated from a new perspective by identifying the source and target field in terms of cognitive meaning science.
Alan : Eğitim Bilimleri; Sosyal, Beşeri ve İdari Bilimler
Dergi Türü : Ulusal
Makale Detay 
Benzer Makaleler
PDF Görüntüle
Dergi Bilgisi
Eseri Dinleyin
Alıntı Yap
Bu Sayfayı Yazdırın
Paylaş
Mendeley
