Özet:

Halk anlatılarının sosyal bir olay olması gerçeği, bu alanda yapılan araştırmalarda anlatıların meydana geldiği bağlamın önemini ortaya koymaktadır. Sözlü kültür ürünleri anlatıcısı, dinleyicisi ve bağlamı ile bir bütünlük teşkil etmektedir. Öyle ki; sözlü kültürü meydana getiren, içinde yaşadığı sosyal, fiziksel bağlamın ta kendisidir. Sözlü kültür içinde değerlendirdiğimiz söz öbekleri, insanın duygu ve düşüncelerinin sanatsal dışavurumlarıdır. Dinleyicisi üzerinde kimi zaman anlık etki oluşturan; kimi zaman da kültürel hafızada saklı tutulmuş ve yıllar sonra açığa çıkarak dinleyicilerinde etki meydana getiren, yeni yorumlar ve işlevler üstlenen söz öbekleri yapısal olarak kısa, sanatlı anlatışa sahip; içerik olarak ise oldukça yoğun anlamlar taşımaktadır. Bu bağlamda çalışmamızda sahadan derlediğimiz “Siz at olana kadar ben it olurum” söz öbeği bir iletişim olayı olarak değerlendirilmiş; meydana geldiği halkbilimi bağlamı içinde içerik ve işlevsel tahlili amaçlanmıştır. Bu amaca yönelik olarak elde edilen malzeme Dan Ben-Amos’un geliştirdiği kişisel boyut (anlatıcı/ oynayıcı), sosyal boyut (dinleyici/ izleyici), söz boyutu (anlatılan) araştırma modeli çerçevesinde değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler: