Özet:

J eğrisi hipotezi, döviz kuru müdahalesiyle birlikte dış ticaret dengesinin kısa dönemde kötüleşeceğini, uzun dönemde ise iyileşeceğini ifade etmektedir. Hipoteze göre, kısa dönemde döviz kurundaki fiyat değişmelerine tepki hemen gerçekleşmeyeceğinden dış ticaret bilançosu bozulacaktır. Ancak uzun dönemde fiyat uyarlamalarından dolayı dış ticaret dengesi iyileşecektir. Uzun dönemde dış ticaret dengesinin iyileşmesinin nedeni, Marshall-Lerner koşuluna dayanmaktadır. İhracat ve ithalat fiyat esnekliğinin toplamının 1’den büyük olmasını ifade eden Marshall-Lerner koşulu, J eğrisinin temelini oluşturmaktadır. Bu çalışmada, Türkiye’de J eğrisi hipotezinin geçerli olup olmadığı incelenmiştir. Ocak 2010-Eylül 2019 dönemi için aylık zaman serisini içeren verilerle, kısa ve uzun dönem nedensellik, eşbütünleşme ve ilişkinin sapmasız katsayılarını gösteren FMOLS testleri yapılmıştır. Yapılan analiz sonucunda, kısa dönemde reel efektif döviz kuru ihracatın bir nedeni değildir. Bu yüzden Türkiye’de J eğrisi hipotezinin geçerli olmadığı kanıtına ulaşılmıştır. Ancak kısa dönemde reel efektif döviz kuru ithalatın bir nedenidir. Uzun dönemde ise reel döviz kuru ile ihracat ve ithalat arasında nedensel bir ilişki mevcuttur. Değişkenler 1.farkta durağan olduğu için Johansen eşbütünleşme testi yapılmış ve reel efektif döviz kuruyla ihracat ve ithalat arasında uzun dönemli bir ilişki tespit edilmiştir. Yapılan FMOLS tahmincisine göre, reel efektif döviz kurundaki 1 birimlik artışın ihracatı 0,33 birim ve ithalatı da 0,439 birim arttırmaktadır. Bu durum uzun dönemde Türkiye’de dış ticaret açıklarının devam edeceğine işaret etmektedir.

Anahtar Kelimeler: