Özet:

Esas olarak Ilyonectria Chaverri & Salgado ve Dactylonectria L. Lombard & Crous türlerinin neden olduğu karabacak hastalığı, dünyanın şarap ve üzüm üreten bölgelerinin çoğunda, özellikle fidanlıklarda ve genç bağlarda ciddi yıkımlara sebep olmaktadır. Bu çalışma ile karabacak hastalığının, asma fidanlıklarındaki (Vitis Vinifera L.) durumunun saptanması, etmenlerinin morfolojik ve moleküler düzeyde tanılanması ve patojenisite testlerinde en virülent olarak belirlenen türlerin mücadelesi amaçlanmıştır. Bu çalışma aynı zamanda Türkiye’de asma fidanlarında karabacak hastalığının mücadelesine yönelik olarak ilk girişimi temsil etmektedir. İlk olarak, 2019-2020 yıllarında Ege Bölgesi’ndeki 21 asma fidanlığında sürveyler gerçekleştirilmiştir. Asma fidanlarından elde edilen karabacak türleri, morfolojik ve moleküler yöntemler kullanılarak Ilyonectria liriodendri (Halleen, Rego & Crous), Dactylonectria macrodidyma (Halleen, Schroers & Crous) ve D. torresensis (A. Cabral, Rego & Crous) olarak tanımlanmıştır. Patojenisite çalışmaları sonucunda en virülent izolatların I. liriodendri türüne ait olduğu belirlenmiştir. Şu ana kadar Türkiye'de karabacak hastalığına karşı ruhsatlı bir fungisit bulunmamaktadır. On iki kimyasal ve bir biyolojik fungisit, I. liriodendri izolatlarının miselyal inhibisyonu için in vitro olarak taranmıştır. Deney, her bir kimyasal fungisit için üç tekerrür halinde gerçekleştirilmiştir. Kontroller için fungisit solüsyonu yerine steril distile su kullanılmıştır. Cyprodinil + fludioxonil, thiabendazole + fludioxonil + metalaxyl–m + azoxystrobin ve azoxystrobin + metalaxyl-m + fludioxonil karışımları, I. liriodendri izolatlarının miselyal inhibisyonunda test edilen en etkili kimyasal fungisitler olmuştur. Kimyasal fungisit karışımları boscalid + kresoxim-methyl, promocarb hidroklorür (HCL) + fosetyl-al, azoxystrobin + difenoconazole, fludioxonil + metalaxyl–m ve tekli fungisitler cyprodinil, fluoxapyroxad, hymexazole, fenhexamid ve 8-hidroksikinolin sülfat, I. liriodendri'nin miselyal inhibisyonu üzerinde etkili bulunmamıştır. Trichoderma harzianum Rifai KRL-AG2 ırkının, I. liriodendri’ye karşı in vitro biyokontrol aktiviteside değerlendirilmiştir. Deney, her izolat için dört tekrarlı olarak gerçekleştirilmiştir. Sadece I. liriodendri miselyal diskleri olan petri kapları kontrol olarak kullanılmıştır. Denemede, Trichoderma harzianum Rifai KRL-AG2 ırkı ile muamele I. liriodendri izolatlarına karşı %60.1 ve %80.6’lık miselyal inhibisyon sağlamıştır. Ayrıca in vitro’da test edilen en etkili fungisitler, 1103 Paulsen asma anaçlarının köklenme işlemi sırasında I. liriodendri'nin olası enfeksiyonlarına karşı kontrollü koşullarda 2020 ve 2021 yıllarında test edilmiştir. 2020 ve 2021 yıllarında yapılan deneylerde thiabendazol + fludioxonil + metalaxyl–m + azoxystrobin ve cyprodinil + fludioxonil en etkili fungisitler olmuş, bunu azoxystrobin + metalaxyl-m + fludioxonil ve Trichoderma harzianum Rifai KRL-AG2 ırkı izlemiştir.

Anahtar Kelimeler: