Özet:

Milletlerin büyük şairleri vardır bu şairler ile milletler geleneklerini devam ettirir ve geleceklerini tanzim ederler. Türkçe bayrağını 15. Yüzyılın burçlarına diken Türk edebiyatının önemli şair ve düşünürlerinden Ali Şir Nevāyî de bu anlamda geleneğin devamı ve geleceğin kurulmasında Türk Milleti için önemli önderlerden biridir. Onun şiirdeki başarısı sadece mükemmele ulaşan şekilden öte anlamdaki derinlik, düşüncelerini aktarmadaki yalınlık ve özgünlükte yatar. O her şeyden önce tasavvufun insan-ı kâmilini Türk düşüncesiyle harmanlamış ve ortaya kendisinden sonrakiler için örnek olabilecek bir insan anlayışını da ortaya koyabilmiştir. İnsan hayatının dönemlerinden gençlik ve yaşlılık da onun bu insān-ı kâmili bulma düşüncesiyle sıkça değindiği konuların başında gelir. Nevāyî gençliği değerinin bilinmesi gereken önemli bir dönem olarak görür ona göre gençlik boşa geçirilmemelidir. Yaşlılık ise daha çok fiziksel özelliklerin değişmesiyle birlikte bir olgunluk dönemi olarak düşünüldüğünden ibadet ve takva, insanlardan uzaklaşma yılları olarak algılanır. Nevāyî yaşadığı toplumun yanlış yönlerini de şiirlerine eleştiri konusu olarak yansıtabilmiş bir şairdir. Onun şiirinde, döneminde yaygın olarak görülen yaşlıların gençlere özenmesi, onlarla birlikte olmak istemesi gibi durumlar özgün metafor ve benzetmelerle eleştirilmiş, yaşına uygun davranmayan yaşlıların düştükleri komik durumlar da ele alınmıştır. Bu çalışmada Nevāyî’nin eserlerinde tespit edilen örneklerle onun gençlik ve yaşlılık dönemlerine bakışı ele alınarak incelenmeye çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler: