Abstract:

İnternetin getirdiği yenilik ve değişimlerle birlikte iletişim teknolojilerinde görülen hızlı ilerlemeler ve Web 2.0 sayesinde karşılıklı etkileşim mümkün hale gelmiştir. Bu etkileşimi mümkün kılan sosyal ağlar beraberinde sosyolojik, kültürel ve ekonomik alanda değişikliğe ve dönüşüme sebep olmuştur. Günümüzde geleneksel medyayı da içine alarak genişleyen yeni medya teknolojileriyle yeni ekonomik alanların ortaya çıktığı görülmektedir. İnternet, medyanın ekonomi politiği bağlamında incelendiğinde, özünde endüstriyel bir mecradır ve bu mecrada yer alan öğeler de ekonominin kuralları ekseninde hareket etmek zorundadır. YouTube da bir taraftan kişisel bir mecraymış gibi görünse de endüstri tarafından kuşatılmıştır ve burada yer alacak metinler de reklam endüstrisi tarafından dikkatle izlenmektedir. Sosyal medyanın kitlelere ulaşmadaki yüksek verimliliği düşünüldüğünde, burada takipçisi çok olan kişilerin sistem tarafından ödüllendirilerek, birer reklam panosuna dönmesinin kaçınılmaz olduğu görülmektedir. Burada da geleneksel medyada olduğu gibi ekonomi belirleyici olmakta ve ekonomik öncelikler doğrultusunda internet metinleri inşa edilmektedir. Bu çalışmanın amacı; yeni medya araçlarında hem üreten-tüketici olan hem de paylaşılan içeriğin kaynağı konumuna gelen YouTuberların ve onların takipçisi, abonesi, izler kitlesi olan üreten-tüketici kullanıcıların, medya endüstrileri tarafından nasıl kuşatıldığını ortaya koymaktır. Bunun yanı sıra bu çalışmada, değişen emek biçimleriyle birlikte sosyal medyanın kullanım değerini yaratan özelliklerinin mübadele değeri tarafından nasıl içerildiğini görünür kılmak hedeflenmektedir. Dolayısıyla, yeni medya teknolojilerinin kapitalizme eklemlenerek, bireysel bir mecraymış gibi görünen bu alanın reklam endüstrisi tarafından kuşatılarak nasıl ekonomik bir alana çevrildiğini analiz etmek önem taşımaktadır. YouTube üzerinde üretim-tüketim dinamikleri hakkında daha bütüncül bir anlayışa ulaşabilme gerekliliğinden dolayı araştırma eleştirel ekonomi politik bakış açısıyla Karl Marx’ın çalışma ve emek kavramları üzerine temellendirilmiştir. Youtube Türkiye istatistiklerine dayanarak Howto&style kanal tipi sahiplerinden ilk iki sırada yer alan Enes Batur ve Danla Biliç örneklem olarak seçilmiştir. 30 Nisan–29 Mayıs 2018 tarihleri arasındaki veriler araştırmaya dâhil edilerek bu iki kanalın “En Son Yüklenen” kategorisindeki beşer videosuna içerik analizi yapılmıştır.

Keywords: